Abo

Abo
Sarong aking lalaki na nag-aabo huli sa pertussis kawsa kan whooping cough. Pag-abo Tanog kan tawong nag-aabo. Igwang mga problema sa pagpapatugtog sa sagunson na ini? Hilingon an katabangan nin media.
Paagi nin pagsambit	pronunciation (tabang·info) Latin: tussis
Espesyalidad	Infectious disease

An abo iyo an biglang pagluwas nin aire sa paagi kan darakulang agihan nin paghangos na pwedeng makatabang na mahale kaini an mga pluwido, irritants, iba pang partikula asin mikrobyo. Bilang nagpoprotehir na reflex, an pag-abo pwedeng magin paorootro na may kaibang cough reflex kasunod nin tolong kabtang: an pwersahan na paghangos paluwas kontra sa saradong glottis, asin an pwersahan na bayolenteng pagrelihir nin aire gikan sa baga sunod sa pagbukas kan glottis, na sa parate may kaibang napapalaen na tanog.^[1]

An parateng pag-abo nagpaparisa nin pagkaigwa nin helang. An dakol na virus asin bakterya nakikinabang, sa ebolusyonaryong punto de vista, sa paagi kan pagkawsa sa host na mag-abo, na nakatatabang na ikalakop an helang sa bagong mga host. Kadaklan kan panahon na iyan, an iregular na pag-abo bunga nin helang sa respiratoryo alagad pwede man na matriger huli sa pagkahakog, pagsigarilyo, polusyon sa aire, asthma, gastroesophageal refllux, helang na post-nasal drip, pabalikbalik na bronchitis, mga tumor sa baga, pagluya nin puso asin mga bolong na arog kan angiotensin-converting-enzyme inhibitors (ACE inhibitors) asin mga beta blockers.^[1][2]

An pagbolong maninigong magin punteriya an causa; halimbawa, sa pagpondo kan pagsigarilyo o sa dai pagpadagos sa ACE inhibitors. An mga cough suppressants na arog baga nin codeine o dextromethorphan parateng irinereseta, alagad ipinaheheling na daing gayong epekto. An iba pang opsyon sa pagbolong posibleng magin punteriya an paghubag sa agihan kan aire o magpalakop kan mucus. Mantang iyan natural na nagpoprotehir na reflex, an pagpugol sa cough reflex pwedeng magkaigwa nin nakadadanyar na mga epekto, nangorogna kun produktibo an abo.^[3]

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Prevalence, pathogenesis, and causes of chronic cough". Lancet 371 (9621): 1364–1374. April 2008. doi:10.1016/S0140-6736(08)60595-4. PMID 18424325.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name "Lancet-causes" defined multiple times with different content
2. ↑ Guidelines, Therapeutic (2021). Cough (in English). Therapeutic Guidelines Ltd. 
3. ↑ "Management of chronic cough". Lancet 371 (9621): 1375–1384. April 2008. doi:10.1016/S0140-6736(08)60596-6. PMID 18424326.