Areola

Areola – z łaciny ‘mały obszar’^[1]; termin o różnym znaczeniu w biologii:

1. [anatomia człowieka]: Zabarwiona otoczka wokół brodawki sutkowej. Nazwa nadana przez Gasparda Bauhina^[2].

2. [morfologia roślin]: Wytwór morfologiczny charakterystyczny dla kaktusów i odróżniający je od innych sukulentów. Jest to pęd skrócony z wiązką przewodzącą odchodzącą od wiązki centralnej^[3].

Z areoli wyrastają ciernie (u niektórych gatunków łamliwe glochidy), pędy i u większości kaktusów również kwiaty i owoce. Wyjątek to m.in. rodzaj mamilaria (Mammillaria), u którego przedstawicieli kwiaty wyrastają z aksilli (powstających w wyniku rozdzielenia areoli) oraz niektóre gatunki, u których pąki kwiatowe rozwijają się w pewnej odległości od areoli, w podłużnej bruździe zwanej „korytkiem”.

Jeżeli zamiera wierzchołek wzrostu (stożek wzrostu) kaktusa, to właśnie z areoli wyrasta nowy pęd. U kaktusów prymitywnych np. opuncji z areoli wyrastają zredukowane, szczątkowe liście. U tych kaktusów nawet po wielu latach mogą wyrastać z areoli nowe ciernie, w przeciwieństwie do gatunków młodszych ewolucyjnie, u których nowe ciernie już nie wyrastają, a areola pozbawiona cierni taka już pozostanie do końca życia rośliny.

3. [anatomia roślin]: Najmniejsza część blaszki liściowej zamknięta w oczkach sieci żyłek (nerwów) układu waskularnego liścia. Do areoli otwierają się zakończenia najdrobniejszych żyłek tworzących układ waskularny^[4].

4. [algologia]: Okrągły lub wielokątny otwór w ścianie komórkowej okrzemek. Z reguły zamknięty od wewnątrz lub zewnątrz perforowaną membraną^[5].

5. [lichenologia]: Najmniejsza część plechy u porostów skorupkowych ograniczona od sąsiednich spękaniami, zwykle kształtu kolistego, mniej lub bardziej kanciasta (też areolka^[6])^[7].

6. [morfologia zwierząt ogólna]: niewielki obszar powierzchni (np. oskórka, naskórka, chorionu, błony) odgraniczony od obszarów sąsiednich strukturami lub barwą^[8].

7. [bryozoologia]: niewielki otwór na ścianie przedniej (frontalnej) cheilostomy łączący endocystę i egzocystę^[8].

8. [echinodermologia]: nagi obszar otaczający podstawę kolca na pancerzyku jeżowców, in. scrobicula^[8].

9. [nematologia]: u nicieni drobne obszary w rowkach podłużnych wydzielone przez poprzeczne pierścieniowanie ciała^[8].

10. [morfologia nitnikowców]: płytki oskórka nitnikowców o zaokrąglonym lub wielokątnym kształcie, czasem z porami wydzielającymi lubrykant^[8].

11. [karcynologia]: u niektórych rakowców podłużny pas na grzbiecie biegnący między rowkami skrzelowo-sercowymi i położony za rowkiem szyjnym^[8]. U gatunków ziemno-wodnych z reguły jest domknięta, co wiąże się z dużą objętością komór skrzelowych, podczas gdy u gatunków typowo wodnych z reguły jest niedomknięta^[9].

12. [entomologia: morfologia skrzydeł błoniastych]: mała komórka skrzydłowa wydzielona drobnymi żyłkami oraz inne określenie komórki bazalnej u motyli^[8].

13. [entomologia: morfologia przedplecza i pokryw]: na przedpleczu, półpokrywach i pokrywach niektórych owadów (np. prześwietlikowatych czy karmazynkowatych) obszar oskórka (komórka) wydzielony żeberkami (listewkami)^{[10][11][12][13]}.

14. [hymenopterologia]: wydzielony żeberkami, pięcio- lub sześciokątny obszar oskórka na pozatułowiu błonkówek z nadrodziny gąsieniczników^[8].