Berun-zuri

Berun-zuri
Irudi gehiago
Formula kimikoa	C2H2O8Pb3
SMILES kanonikoa	[O-)[O-].C(=O)([O-])[O-].[OH-].[OH-].[Pb+2].[Pb+2].[Pb+2]&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua]
MolView	[O-)[O-].C(=O)([O-])[O-].[OH-].[OH-].[Pb+2].[Pb+2].[Pb+2] 3D eredua]
Konposizioa	karbono, hidrogeno, oxigeno eta berun
Mota	metal hydroxide (en) , gatz basiko, carbonate salt (en) eta lead compound (en)
Masa molekularra	777,904923324 Da
Identifikatzaileak
InChlKey	RYZCLUQMCYZBJQ-UHFFFAOYSA-H
CAS zenbakia	1319-46-6
ChemSpider	14148 eta 21171326
PubChem	14834
ZVG	3580
EC zenbakia	215-290-6
ECHA	100.013.901
UNII	WDF96425HV

Berun-zuria edo zerusa (2 PbCO₃·Pb(OH)₂) berun karbonato basikoa da, margotzeko pigmentu gisa erabilia.^[1]

Albayalde izenarekin ere ezagutzen den pigmentu hau sintetikoki sortzen da, behintzat K. a. IV. mendetik.^[2] Berez, berun zuriaren konposizio kimikoa duen minerala (hidrozerusita) existitzen da, baina arraroa da, eta ez da pigmentu-iturri bezala erabili. Berun zuria lortzeko beruna eta ozpina erreakzionarazi behar dira; hortaz, ardo-produkzioarekin lotuta egon da, ozpina ardoaren azpiproduktua baita. Pigmentua lortzeko metodorik ezagunena prozedura holandarra da. Prozedura horretan, berun xaflak ozpinaren lurrinekin ipintzen dira kontaktuan zeramika-ontzi batean. Ontzia gorotzekin estaltzen da, CO₂ eta bero-iturria izango dena^[3]. Beruna duenez toxikoa da, eta egun ez da erabiltzen. Toxikotasun hori artisten gaixotasun askorekin lotu izan da, hala nola, saturnismoa^[4]. Izan ere, kaltzio karbonatoa alde batera utzita, pigmentu zuri nagusia izan denez XX. mendera arte, margolari askok pairatu dute berun zuriaren arriskuak.

1. ↑ Euskalterm: [Ertzaintzaren lexikoa] [2013]
2. ↑ «Pigments through the Ages - Overview - Lead white» www.webexhibits.org (Noiz kontsultatua: 2019-01-14).
3. ↑ (Ingelesez) «Its all there in black and white Girl with a Pearl Earring blog» Mauritshuis (Noiz kontsultatua: 2019-01-14).
4. ↑ (Gaztelaniaz) Montes Santiago, J.. (2006-01-01). «Goya, Fortuny, Van Gogh, Portinari: el saturnismo en los pintores a lo largo de tres siglos» Revista Clínica Española 206 (1): 30–32.  doi:10.1016/S0014-2565(06)72707-2. ISSN 0014-2565. (Noiz kontsultatua: 2019-01-14).