Castellum

Castellum^[1] erromatar elementu arkitektonikoa da, eraikuntza mota zibil eta militarrak izendatzeko balio zuena. Latinez, castellum hitza castrum-aren txikigarria da.

• Alde batetik, gotorleku txiki bat edo gotorleku erromatar bat aipatzeko erabil daiteke, limesen gotortze-sistemaren barruan dorre zelatari gisa erabiltzen dena.^[2]

• 

  Castellum dorrea izendatzeko erabiltzen zenez, ubide urbanoetan bi egiturari ematen zitzaien izen hori: castellum divisorium-a eta castellum aquae-a. Castellum aquae: Akueduktu baten helmugako hiri-depositua zen. Ubide horretan, gainera, uraren azken dekantazioa egiten zen; hainbat nabe izaten zituen, eta hiriko gunerik altuenetan egoten ziren. castellum divisorium-aren desberdina da^[3]. Castellum divisorium: Normalean castellum aquae-a baino beherago zegon biltegia da; forma zirkularra izaten du eta eraikin publiko bakoitzera (termak, anfiteatroa, antzokia, etab.) edo auzoetara (iturri publikoetarako) irteera orokorrak izaten ditu, berunezko edo zeramikazko hodien bidez, eta horiek, aldi berean, beste adar batzuk sortzen dituzte^[3].

• 

  K.a. 122. urtean, Lex Rubria^{[oh 1]} izena duen legean, hiri izaera ez duten hainbat aglomerazio txiki mota aipatzen dira: oppidum, municipium, colonia, praefectura, forum, vicus, conciliabulum, castellum eta territorium^[4]. Michel Tarpin Grenobleko Unibertsitateko irakaslearentzat, Castellum, literalki "gotorleku edo gaztelu txikia", konkistaren lexikoaren termino espezifiko bat da, behar bezala oppida kategorian sartzerik ez dagoen aglomerazio txiki bat izendatu behar denean. Hitz hau testamenduko Pauloren epai batean (4, 6, 2) agertzen bada, suposa daiteke horrela dei zitezkeela inperioaren barruko komunitate/aglomerazioak. Tarpinek uste dut izen horrekin izendatzen zirela, bertako biztanleek testu batzuetan turres izendatzen zituzten aglomerazioak^[5].

1. ↑ Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
2. ↑ C. Julius Caesar, Gallic War; 2,30
3. ↑ ^{a b} «Glosario» www.traianvs.net (Noiz kontsultatua: 2024-03-29).
4. ↑ (Gaztelaniaz) «Terminología y realidad material de las aglomeraciones urbanas infra-cívicas en las provincias hispánicas y galas - La Casa | Casa de Velázquez» www.casadevelazquez.org (Noiz kontsultatua: 2024-03-29).
5. ↑ (Frantsesez) Tarpin, Michel. (2009-10-01). «Organisation politique et administrative des cités d’Europe occidentale sous l’Empire» Pallas. Revue d'études antiques (80): 127–145.  doi:10.4000/pallas.1783. ISSN 0031-0387. (Noiz kontsultatua: 2024-03-29).

Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found