Dialektik

Dialäktik isch e Begriff in dr westlige Filosofii, wo verschidnigs cha bedüte.

In dr Antike und im Middelalter het er e Methode vo dr Argumentazioon bezäichnet und das, wo mä hüte mit Logik mäint.

Sit em 18. Joorhundert isch dr Begriff brucht worde für d Leer vo de Geegesätz in de Sache bzw. de Begriff und wie die Geegesätz gfunde und ufghoobe wärde. Räin schematisch cha mä d Dialäktik in däm nöijere Sinn e chli äifacher as e Diskurs beschriibe, wo mä bin ere These as bestehende Uffassig oder Überliiferig en Antithese gegenüberstellt, wo vo de Brobleem und Widersprüch chunnt, und eso e Synthese macht, won e Löösig vom Gegesatz oder e nöis Verständnis vom Brobleem isch. Zum uf methodischi Wiis d Woorhet z finde, brucht mä s klassische Instrumänt vo dr Rhetorik, wo us dr Antike bekannt isch, und analüsiert und beschribt drmit d Gegesätz zwüschen em Begriff und em Gegestand, d Gegesätz zwüsche de Diskussionsdäilnäämer oder die reale Gegesätz in dr Natur oder dr Gsellschaft. Das rhetorische Stil- und Analüsemiddel wird vor allem in dr Diskussion, in dr filosofische Schrift oder au im kabarettistische Monolog iigsetzt.

Bekannti Entwickler vo dr Dialektik sind v. a. dr Georg Wilhelm Friedrich Hegel mit siim kategoriale Grundgrüscht These gege Antithese wird zun ere neue Synthese und dr Karl Marx gsii, wo das Prinzip mit em Dialektisch Materialismus uuf gsellschaftlich-wirtschaftlichi Entwicklige (hin zum Sozialismus) umgsetzt het.