Eleiciones

En política, les eleiciones son un procesu de toma de decisiones nel que los eleutores escueyen, col so votu, ente una pluralidá de candidatos a quien van ocupar los cargos políticos nuna democracia representativa. Hai eleiciones xenerales (les que se convoquen pa escoyer a los miembros del parllamentu o poder llexislativu, y nel so casu al xefe del Estáu o del poder executivu) y eleiciones llocales, d'ámbitu municipal o rexonal. En dalgunos sistemes políticos tamién se someten otros cargos a eleición popular.

Un mecanismu qu'alteria esa igualdá ye la manipulación comenenciuda del tamañu y distribución de les circunscripciones eleutorales (gerrymandering, rotten boroughs). Si reconoz la soberanía popular, tol pueblu tien derechu tanto al sufraxu activu (cuando toos pueden votar, falar de sufraxu universal, si non, de sufraxu acutáu) como al sufraxu pasivu (toos han de poder ser escoyíos). N'ocasiones la llei preve circunstancies nes que se pierde'l derechu de sufraxu o requisitos de distinta naturaleza pal so exerciciu; llimitaciones qu'en dellos casos pueden aportar a tan abusives que desvirtúan los resultaos eleutorales.^[1] Les carauterístiques de les eleiciones en cada país regular na llexislación eleutoral, que define'l so peculiar sistema eleutoral, como por casu la so naturaleza d'eleiciones direutes (la totalidá de la ciudadanía escueye direutamente col so votu al cargu escoyíu) o indireutes (hai un cuerpu entemediu, compuestu por representantes escoyíos por tola ciudadanía, que ye'l que toma la decisión). La introducción de novedaes nos sistemes eleutorales denominar reforma eleutoral.

El mecanismu habitual de participación política de los ciudadanos na democracia lliberal son les instituciones denominaes partíos políticos, anque hai otros mecanismos pa la presentación de candidatures eleutorales (coaliciones eleutorales, agrupaciones d'eleutores, etc.)

La caña de la ciencia política qu'analiza científicamente les eleiciones denominar psefología (de psephos ψῆφος, "quixarru" en griegu, polos que s'usaben na democracia griega como papeletes eleutorales -vease tamién ostracon-).^[2]

Nel planu internacional, resulta necesariu resaltar qu'en munchos países, como parte del so sistema democráticu estatal, podemos atopar la esistencia d'instituciones políticu eleutorales, que s'encarguen, tantu d'entamar aprender, lo mesmo que de dirimir los diversos conflictos d'esa índole que nellos se someten, ensin dexar de mentar qu'en dellos casos, en solu unu d'ellos recái la obligación d'executar dambes encomiendes.

1. ↑ Mecanismos pa torgar de fechu el votu de los negros n'Estaos Xuníos dende l'abolición de la esclavitú hasta mediaos del sieglu XX (movimientu polos derechos civiles).
2. ↑ Términu acuñáu por R. B. McCallum en 1952. Fonte citada en en:Psephology.