De gastraphetes (γαστραφέτης, "buikwerper") is een vroeg soort kruisboog die vanaf circa 400 v.Chr. werd gebruikt door de Griekse en Macedonische legers in het oude Griekenland. Het had een mechanische terugtrekspanner, waarbij de pees werd teruggetrokken en achter een haak bleef liggen. De gastraphetes wordt beschouwd als de voorloper van de oxybeles, een vroege katapult die wordt beschouwd als een van de eerste artilleriewapens[1] hoewel dergelijk spangeschut mogelijk reeds in Mesopotamië of Fenicië gebruikt werd.[2]