Helics

Math o gromlin yw'r helics (ll. helicsau) o fewn gofod tri dimensiwn. Un o'i brif nodweddion yw fod ei linell tangiad, ar unrhyw bwynt, yn gyson ei ongl gyda llinell gyson a elwir yn "echel". Ymhlith esiamplau gorau o helics mae'r grisiau tro, sbiral a'r sbring coil^[1]; mae edefyn o DNA yn cynnwys dau helics ac felly'n cael ei alw'n "helics dwbwl". Ceir amrywiad o'r helics, o'r enw 'helicoid', sy'n fersiwn mwy soled e.e. ramp. Daw'r gair o'r Groeg ἕλιξ, "troelli, cordeddu, crwm".

• 
  Sbring coil
• 
  Edefyn o DNA: yr helics dwbwl
• 
  Sgriw

Ceir sawl math gwahanol; ceir llaw-chwith a llaw-dde. Mae'r helics llaw-dde'n ymddangos fel petai'r helics yn symud i ffwrdd o lygad y gwyliwr, pan fo'n edrych ar yr helics ar hyd llinell yr echelin.

Mae'r rhan fwyaf o sgriws yr adeiladwr yn sgriwiau llaw-dde, ac felly hefyd yr Alffa helics, ym maes bywydeg a'r ffurfiau A a B o'r DNA, ond mae'r math Z yn llaw-chwith.

• 
  Rhan o blanhigyn dringo
• 
  Helicoid, sy'n helics wedi'i lenwi ar ffurf ramp
• 
  Grisiau yng Nghastell Caernarfon - er bod canllaw ar 'risiau sbeiral' yn nes at y gwir helics

Sbeiral ar arwyneb conig yw'r helics conig, mewn gwirionedd.

1. ↑ "sbring coil" yw term Y Termiadur Addysg; adalwyd 14 Rhagfyr 2018.