Janornis

Janornis

Yanornis
Zhou i Zhang, 2001
Rekonstrukcja wyglądu za życia
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Ornithurae
Rząd	Yanornithiformes
Rodzina	Songlingornithidae
Rodzaj	Janornis
Synonimy
Archaeovolans repatriatus Czerkas i Xu, 2002 Aberratiodontus wui Gong, Hou i Wang, 2004
Gatunki
Y. martini Zhou i Zhang, 2001 Y. guozhangi Wang et al., 2013
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Janornis (Yanornis syn. Archaeovolans) – wczesnokredowy ptak, blisko spokrewniony z przodkami dzisiejszych przedstawicieli tej gromady. Nazwa rodzajowa tego dinozaura pochodzi od chińskiej dynastii Yan, której stolicą było Chaoyang i greckiego słowa ornis – ptak. Epitet gatunkowy martini honoruje Larry’ego D. Martina^[1].

Od 2004 r. odkryto pięć jego okazów^[2]. Wszystkie one zostały odkryte w formacji Jiufotang przy Chaoyang w zachodniej części prowincji Liaoning w Chinach. Wiek tej formacji jest niepewny, ale wielu badaczy szacuje go na wczesny alb ok. 125–120 milionów lat. Był wielkości dużego gołębia i posiadał 10 zębów w szczęce górnej i 20 w dolnej (żuchwie). Potrafił dobrze latać, o czym świadczy kość życzeń (furcula) wygięta w kształcie litery „U”, oraz szybko biegać. Było to zwierzę rybożerne^[3]. Jego przystosowania do tej diety, upodabniające go do należącego do Enantiornithes longipteryksa wynikają z konwergencji^[4]. Natomiast jego zęby i kość życzeń przypominają te występujące u innego przedstawiciela tej grupy – rodzaju Aberratiodontus. Nieobecność kości przedczołowej i nie-diapsydowa czaszka świadczą o przynależności janornisa do Ornithurae – grupy, do której należy też między innymi przodek dzisiejszych ptaków. Jego łopatka i kość krucza nadają skrzydłom podstawowy kształt i budowę, spotykaną u współczesnych ptaków i umożliwiają mocne wymachy skrzydeł w górę i w dół. Janornis był jak świadczą te cechy dobrym lotnikiem, zbliżonym pod tym względem do przedstawicieli Enantiornithes, w odróżnieniu od prymitywniejszych ptaków jak Confuciusornis czy Archaeopteryx, które mogły wymachiwać skrzydłami w ograniczony sposób. Mostek janornisa jest dłuższy niż szerszy i za życia podtrzymywał potężne mięśnie skrzydeł^[5].