Kenia

Republiek Kenia
Republic of Kenya (Engels)
Jamhuri ya Kenya (Swahili)

Vlag Wapen
Nasionale leuse: Harambee (Swahili) Let us all pull together (Engels) (Afrikaans: "Laat ons saam werk")
Volkslied: Ee Mungu Nguvu Yetu (Swahili) O God of all creation (Engels) (Afrikaans: "O God van die hele skepping")
Hoofstad	Nairobi 1°16′S 36°48′O / 1.267°S 36.800°O / -1.267; 36.800
Grootste stad	Nairobi
Amptelike tale	Engels en Swahili
Regering • President • Adjunkpresident	Unitêre presidensiële grondwetlike republiek William Ruto Kithure Kindiki
Onafhanklikheid Vorming • Sultanaat Kilwa • Omaanse beheer • Dominium • Republiek • Huidige grondwet	957–1513 1698–1887 12 Desember 1963 12 Desember 1964 27 Desember 2010
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	580 367[1] km2  (51ste) 224 081 myl2 2,3
Bevolking  - 2024-skatting  - 2019-sensus  - Digtheid	58 246 378[1] (26ste) 47 564 296[2] 100,4 / km2 (124ste) 259,9 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $375,356 miljard[3] (59ste) $7 157[3] (142ste)
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $116,321 miljard[3] (59ste) $2 218[3] (150ste)
MOI (2022)	0,601[4] (146ste)  –  medium
Gini (2021)	38,7[5](48ste) –  medium
Geldeenheid	Sjieling (KES)
Tydsone  - Somertyd	OAT (UTC+3) nie toegepas nie (UTC+3)
Internet-TLD	.ke
Skakelkode	+254

Kenia (Engels en Swahili: Kenya, [ˈkɛɲa], luister (hulp·inligting)), amptelik die Republiek Kenia (Engels: Republic of Kenya, Swahili: Jamhuri ya Kenya), is 'n land in Afrika en 'n stigterslid van die Oos-Afrikaanse Gemeenskap (OAG). Die hoofstad en grootste stad is Nairobi. Kenia se gebied lê aan die ewenaar en strek oor die Oos-Afrikarif wat 'n diverse en uitgebreide terrein dek, wat rofweg vanaf die Victoriameer tot by die Turkanameer is en verder tot by die Indiese Oseaan. Dit grens aan Tanzanië in die suide, Uganda in die weste, Suid-Soedan in die noordweste, Ethiopië in die noorde en Somalië in die noordooste. Kenia se grondgebied beslaan 580 367 vierkante kilometer en het in 2024 'n bevolking van sowat 58 miljoen mense gehad.^[1]

Die Groot Mere van Afrika-streek, waarvan Kenia 'n deel is, is reeds sedert die Laer Paleolitiese-periode deur mense bewoon. Teen die eerste millennium n.C. het die Bantoe-uitbreiding die gebied van Sentraal-Wes-Afrika bereik. Die grense van die moderne land het bestaan uit die kruispaaie van die Niger-Kongo, Nilo-Sahara en die Afro-Asiatiese gebiede van die vasteland, wat meeste van die etnies-talige groepe in Afrika verteenwoordig het. Die Bantoevolke en Nilotiese volke het saam sowat 97% van die gebied se bevolking verteenwoordig.^[6] Die Europese en Arabiese teenwoordigheid in die kusgebied van Mombasa dateer terug na die Vroeë Moderne-periode. Die Europese verkenning van die binneland het in die 19de eeu begin. Die Britse Ryk het die Oos-Afrika-Protektoraat in 1895 gestig, wat in 1920 die begin was van die Kolonie Kenia. Kenia het in Desember 1963 sy onafhanklikheid verkry. Ná 'n referendum in Augustus 2010 aanvaar die land sy nuwe grondwet. Kenia is deesdae verdeel in 47 semi-selfregerende gebiede wat deur verkose goewerneurs bestuur word.

Die hoofstad Nairobi is 'n streeks-kommersiële spilpunt.^[7][8] Landbou is 'n belangrike werkskepper. Die land se belangrikste, tradisionele uitvoerprodukte is tee en koffie, maar het onlangs begin om vars blomme na Europa uit te voer.

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} (en) "Kenya". Central Intelligence Agency. Besoek op 19 November 2024.
2. ↑ (en) "2019 Kenya Population and Housing Census Results". Keniaanse Statistiekkantoor. 4 November 2019. Besoek op 15 November 2019.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2 3,3} (en) "Kenya". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2024. Besoek op 19 November 2024.
4. ↑ (en) "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. 13 Maart 2024. Besoek op 19 November 2024.
5. ↑ (en) "Gini index – Kenya". Wêreldbank. Besoek op 19 November 2024.
6. ↑ (en) Karanja, Muchiri (3 September 2010). "Myth shattered: Kibera numbers fail to add up". Daily Nation. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Desember 2018. Besoek op 4 September 2010.
7. ↑ (en) Ethiopia GDP purchasing power 2010: 86 billion.
8. ↑ (en) Kenya GDP purchasing power 2010: 66 Billion.