Şəhər | |
Konstansa | |
---|---|
Constanța | |
44°10′24″ şm. e. 28°38′18″ ş. u.HGYO | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Mərkəzin hündürlüyü | 25 ± 1 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +40 241 |
Poçt indeksi | 900003–900746 |
Digər | |
primaria-constanta.ro | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Konstansa və ya Köstəncə (Constanta) — Qara dəniz sahilində Rumıniyanın mühüm portu. Konstansa təxminən 120.000 illik, Paleolit Dönəmdən qalma bir şəhərdir. Arxeoloji qazıntılardan sonra Neolit , Tunc və Dəmir çağlarına aid qalıqlar tapılmışdır. Konstansa bu xüsusiyyətləriylə bölgənin ən köhnə məskunlaşma vahididir.
Antik Tomis - Constanta Qalasının quruluşuna qədər uzanan zamanda əhəmiyyətli tarixi səhnələrə şahid olmuşdur ( Pontus Euxinus bölgəsi (e.ə 7. və 5-ci əsrdə )). Yunan koloniyaları Köstence'ye uzanaraq yaşayış sahəsi qurdular. İlk dəfə burada Emporio gotik məskunlaşmanın qurdular (e.ə 4. və 3. əsr ). MÖ 3. və 1. əsrdə liman şəhəri olmasıyla birlikdə şəhər planlamasıyla davamlı inkişaf və əhəmiyyətini qorudu.
MÖ 1. əsrdə alt Tuna və Qara dəniz arasında qalan bu bölgəyə Romenler yerləşməyə başladılar. Romenler bölgəni geosiyasi və iqtisadi istiqamətdən inkişaf etdirərək bölgənin mədəni və sosial-iqtisadi quruluşunu da beləliklə yaxşılaşdırdılar . Əla şəhər planlaması və aktiv bir liman şəhəri olmasıyla getdikcə gücləndi.
Məşhur Romalı şair Publius Ovidius NASON , 8 il boyunca burada sürgün həyatı yaşadı (MS 8-17 ). Qaraçıların barış dolu həyatı barbarların bölgəyə istilalarına qədər davam etdi ( 3. -4 . Əsr ). Şəhər, istilalara qarşı müqavimət göstərdi və Roma İmperatorluğu müddətində Dobruca əhəmiyyət qazandı. Bu müddət qaraçılara çox çətin anlar , dramatik hadisələr və vəziyyət dəyişiklikləri yaratdı. Tomis (Roma -Bizans Dövründə ) olduqca əhəmiyyətli bir xristianlıq mərkəzi idi. Xristianlıq Saint Apostle Andrewle birlikdə papalıq mərkəzi oldu. Ayrıca şəhər 5. və 7-ci əsrdə iqtisadi və hərbi cəhətdən güclənərək Hunların, Slavlar, bolqarların, sonra Tatarların və türklərin bu bölgəyə köç etməsinə gətirib çıxardı.
Barbarların istilalarıyla birlikdə şəhər, təxrib olaraq daha çox çöl quruluşa dayanır oldu. 10. və 13. əsrdə şəhər əvvəlki gelişmişliğini bağlı olaraq təkrardan əhəmiyyət qazanacaq və təkrardan liman şəhəri olaraq dəyərini koruyacaktı . O dövrlərdə dənizçilik İtalyanların egemenliğindeydi . 14. əsrdə Osmanlı İmperatorluğu bu bölgədə təsirini göstərməyə başladı. Dobruca və Konstansa 15. əsrdən başlayıb 19. əsrə qədər sürən döyüşlərlə Osmanlılara bağlandı. 1877-1878 illəri arasında davam edən Müstəqillik döyüşüylə Dobruca təkrardan Rumıniyanın sərhədlərinə keçdi. Bu nəticə ilə Dobruca gerçək inkişafına başlamış oldu. Rumıniya Kralı Carol Inın təbiriylə Konstansa liman şəhəri olması səbəbiylə Rumıniyanın kalbiydi.
1890-1895 illəri arasında məşhur rumın mühəndis Anghel Saligny Avropanın ən uzun, dünyanın isə 3. uzun körpüsünü inşa etdi. 1985-1909 illəri arasında Konstansa limanı böyük bir yenidən konfiqurasiya proyektiylə modernleştirildi. Bir çox ölkədən 100 lerce gəminin uğrak yeri halına gələn liman beləliklə güclənməyə başladı. Ayrıca yenə bu dövrlərdə şəhərin infrastrukturu qurularaq karayolları və dəmiryolları edildi. Gözəl dizaynlara sahib binalar inşa edildi.
I. Dünya Döyüşü (1914-1918) ərzində Konstansa, Almanlar və əksəriyyətlə Bolqarlar tərəfindən xarab edilərək görkəmli dövrünə son nöqtəni qoydu. May 1918-ci ildəki Buxarest andlaşması maddə 10.b. (Əhd heç bir zaman Rumıniya tərəfindən təsdiqlənmədi) Konstansa mərkəz güclərin (Alman, Türk, Bolqar) nəzarəti altında qalırdı.
Şəhər birləşmiş orduların Yunanıstandakı müvəffəqiyyətli hücumları nəticəsində Bolqarıstanın döyüş xarici qalmasıyla azadlığına qovuşdu.
2 döyüşün arasındakı dövrdə ( 1918-1940 illəri arasında) Konstansa liman şəhəri olmasına əsaslanaraq iqtisadi və ticarət əlaqələrini təkrardan gücləndirdi. Konstansa ölkədəki bütün dənizçilik fəaliyyətlərində % 70 pay aldı. Bu dövrdə Köstencedeki liman ən güclü dövrünü yaşayaraq bölgənin ən təşəbbüskar ünvanını və ən çox məşğulluq yaratma faktını qazandı.
Çox təəssüf ki II . Dünya döyüşüylə birlikdə Konstansa təkrardan sahib olduğu gücləri itirdi. Sovet işğalçılar tərəfindən Rum donanmaları yox edildi və liman işğalçılar tərəfindən idarə olunmağa başlandı. Konstansa limanının əhəmiyyətindən ötəri bölgədə kommunist rejim tətbiq olunmağa başlandı. Şəhər, Sovet endüstrileşmesiyle xüsusilə 1960-1975 illəri arasında inkişaf etdi. Liman inkişaf etdirildi ( 150.000 gəmi ), ticarət flotları artırıldı ( 1985də 250.000 ətrafı gəmi ), bir çox fabrik açıldı və xüsusilə dəniz kənarları turistik məqsədli inkişaf etdirildi. Dekabr 1989-cu sonra Konstansa Bükreş'ten sonra Rumıniyanın ən əhəmiyyətli 2. şəhəri olaraq yerini qorudu və şəhər inkişaf axtarışları aparmaqdadır.