Layka

Layka
rus. Лайка
Layka bu şəkildə uçuş ərzində geyindiyi qoşqu ilə birlikdə görünür.
Məlumatlar
Digər ad(lar)ı	Kudryavka
Növü	Canis lupus familiaris, mənbələrdə cinsi olmayan it (mələz) və ya terier, bəzi yazılarda xaski (və ya Samoed)
Cinsiyyəti	Dişi
Doğum tarixi	1954
Doğum yeri	Moskva
Ölüm tarixi	3 noyabr 1957
Ölüm yeri	Sputnik-2-də alçaq dünya orbitində
Ölkə	SSRİ
Peşə	Kosmos iti
İş verən	Sovet kosmik proqramı
Fəaliyyət illəri	1957
Tanınır	Kosmosa uçan ilk heyvan
Sahibi	Sovet kosmik proqramı
Çəkisi	5 kq (11 Ib)

Layka (rus. Лайка, hərfi mənada "hürən", təq. 1954, Moskva, RSFSR, SSRİ – 3 noyabr 1957^[1][2], Sputnik-2^[3]) — Yerətrafı orbitə çıxan ilk heyvan və Sovet kosmos iti^[ing.]. Adi küçə iti olan Layka kosmosa gedən ilk canlılardan biri idi. O, 1957-ci il noyabrın 3-də Sputnik-2 adı altında kosmosa göndərilən R-7 raketinin sakini kimi seçilmişdi. Kosmosa göndərilən vaxt onun təqribən 3 yaşı var idi.

Bəzi alimlər fikirləşirdilər ki, insanlar kosmosa getsələr orada məhv olarlar. Buna görə də, kosmosa it göndərmək fikrində idilər. Həmin vaxtlarda kosmik uçuşların canlılara təsirinə dair məlumat az olduğuna görə Laykanın yaşama ehtimalının çox az olacağı düşünülürdü.

Layka çox güman ki, R-7 raketi ilə onun yerləşdiyi hissənin ayrılması anında baş vermiş qəza səbəbilə meydana gələn hipertermiya (həddən artıq istilik) nəticəsində qalxışdan sonrakı bir neçə saat içində ölmüşdür. Ölümünün əsl səbəbi və vaxtı 2002-ci ilə qədər açıqlanmadı. Səbəb olaraq əsasən altıncı gündə oksigeninin qurtardığı deyilirdi. Bu səbəb də canlıların qravitasiya olmayan sahə — orbitə gedə bilməsinin mümkün olduğunu göstərirdi. Beləcə pilotlu kosmik uçuşlar dövrü başladı. Təxminən 4 il sonra 12 aprel 1961-ci ildə SSRİ Vostok 1 adlı proqramla kosmosa ilk pilotlu uçuş həyata keçirdi.

2008-ci il 11 apreldə Rusiya rəsmiləri Laykaya həsr edilən abidənin açılış mərasimini keçirdilər. Laykanın şərəfinə abidə kosmosa uçuşu hazırladığı Moskvada hərbi araşdırma təsisi yaxınlığında inşa edildi. Abidə də raketin üstündə duran bir iti təsvir etmişdir. O, Moskvada Kosmosu fəth edənlər abidəsində də yer alır.

1. ↑ https://www.abc.es/historia/abci-calor-estres-y-deshidratacion-dolorosa-muerte-laika-urss-convirtio-exito-espacial-201903112113_noticia.html?ref=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F.
2. ↑ https://www.infobae.com/historias/2021/11/04/la-terrible-historia-de-laika-la-perra-que-los-rusos-mandaron-al-espacio-sabiendo-que-iba-a-morir/.
3. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/sci/tech/2367681.stm.