Magindara

An magindara^[1] o mangindara^[2] iyo sinasabi kan mga gugurang na sarong tagadagat na hayop-tawo huli ta an itaas na kabtang siring an hitsura kan hawak nin tawo alagad poon habayan paibaba, hawak na kan sira na may kiskis asin may parikpik sa poro. Mga oro-istorya manongod sa magindara lataw na gayo sa haros gabos na kultura kan kinaban, sa mga rawitdawit, sa mga orosipon asin mga susuman kan mga antigong tribu asin sibilasyon, siring kan mga lugar sa Haraning Subangan, sa Europa, Aprika asin Asya asin man partikular igdi sa Filipinas.

Sinasabi na an enot na istorya kaini nagluwas sa antigong Assyria, kun saen an diyos-diyos na si Atargatis nagmâli sa sarong mangindara sa pangana' na kasosopgan ta aksidenteng nagadan niya an saiyang kailusyon. An mga magindara minsan daa katakin sa mga katitibaaran arog kan mga baha, onos, pagkalunod kan mga sasakyan, asin pagkalamos. Sa iba man na tradisyon, an magindara linaladawan na maboot, nagtatabang sa mga tawo o namomoot pa igdi.

Igdi sa mitolohiya kan Bikol, an magindara hinihiling kan mga paralayag asin paradagat na sarong katatakutan asin kun maghuni kan pambihira niyang pagkantang mamundo, dai pagsusogon o hilingon ta parabihag ini asin pwedeng mabihag, sakloton asin darahon an siisay man magruntohok saiya sa libtong kan dagat.

Alagad, sa "Breve noticia acerca del origen, religion, creencias y supersticiones de los antiguos Indios del bicol" na sinurat ni Jose Castaño na napalakip sa Archivo del bibliofilo filipino, vol. I, na an nagtipon man iyo si Wenceslao Retana asin ipinublikar kan Impr. de la viuda de M. Minuesa de los Rios duman sa Madrid,España, taon 1895., nasambit kan kagsurat na "... an mga parasira igwa man kan espiritung paratabang na inaapod nindang "mangindan" (mangindara) na iyo an naapod kan gipaw nin kasisiraan paagi nin pagkanta o pagsenyas sa tubig. An mangindan man (daa) iyo an napatanid kun may nagdadangadang na bagyo." Kun siring, sa ibang bikolnon kadtong panahon hinihiling man an mangindara na maboot asin katabang kan parasira.

1. ↑ magindara. Adrados, Jerry Escoto. Daratangan Na Olay. Common Language of the Bikolnon. Other Option Promotions. Tabaco City. 2012. p. 234. ISBN 978-971-95468-0-1
2. ↑ mangindara. Mintz, Malcolm W. Bikol Dictionary. Volume II. Bikol-English Dictionary. Uniprint. Perth, Western Australia. 2004. p. 736 ISBN 0 9580383 5 X