Metriorhynchidae

Metriorhynchidae

Okres istnienia: 171–135 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 171/135 171/135
Metriorhynchus superciliosus
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	krokodylomorfy
(bez rangi)	Mesoeucrocodylia
(bez rangi)	Thalattosuchia
Nadrodzina	Metriorhynchoidea
Rodzina	Metriorhynchidae Fitzinger, 1843
Podrodziny
Metriorhynchinae Geosaurinae
Multimedia w Wikimedia Commons

Metriorhynchidae – rodzina morskich krokodylomorfów z kladu Thalattosuchia(inne języki). Jest jedyną grupą archozaurów, która w pełni przystosowała się do życia w morzu. Ich anatomiczne przystosowania do morskiego trybu życia wykształciły się konwergentnie z analogicznymi cechami innych mezozoicznych gadów morskich, takich jak ichtiozaury, notozaury czy mozazaury. Obejmują one m.in. wydłużenie i zwiększenie opływowości czaszki i tułowia, zmniejszenie ciężaru czaszki, żeber i kości udowych poprzez zwiększenie ich porowatości, zmiana ustawienia kości obręczy miednicznej skutkująca zwiększeniem jej średnicy, hipertrofia nosowych gruczołów solnych, utrata zewnętrznego okna żuchwowego i osteoderm oraz znaczące zredukowanie obręczy miednicznej i barkowej w porównaniu do innych Crocodyliformes^[1][2]. Kończyny przednie były krótkie i kształtem przypominały wiosło, podczas gdy znacznie większe tylne kończyny były bardziej podobne do kończyn krokodyli. Prawdopodobnie Metriorhynchidae pływały wyginając ciało i ogon na boki^[3]. Większość przedstawicieli tej grupy cechowała się długim i wąskim pyskiem, rodzaje Dakosaurus (zwłaszcza D. andiniensis)^[4] oraz Geosaurus miały stosunkowo najkrótsze i najgłębsze rostra. Jako jedyne Metriorhynchidae miały piłkowane zęby, u blisko spokrewnionego z nimi Torvoneustes występowało „fałszywe piłkowanie” zębów (ang. false-ziphodont). Dakosaurus i Geosaurus, mierząc ponad 4 m długości, osiągały największe rozmiary spośród przedstawicieli rodziny. Budowa ich zębów dowodzi, że były ściśle mięsożerne – prawdopodobnie ryby stanowiły istotny, choć nie główny, składnik ich diety^[5].

Metriorhynchidae są jedną z najdłużej znanych grup kopalnych gadów, jednak większe badania jej ewolucji przeprowadzono dopiero stosunkowo niedawno^[5][6][1]. Według definicji filogenetycznej przedstawionej przez Younga i de Andradego w 2009 roku do Metriorhynchidae należą ostatni wspólny przodek gatunków Metriorhynchus geoffreyi i Geosaurus giganteus i wszyscy jego potomkowie. Klad ten składa się z dwóch głównych grup: Metriorhynchinae, do której należą zwierzęta bliżej spokrewnione z M. geoffreyi niż z G. giganteus, oraz Geosaurinae, obejmującej taksony bliżej spokrewnione z G. giganteus niż z M. geoffreyi^[6]. Metriorhynchidae żyły od środkowej jury do wczesnej kredy^[5]. Najstarszym znanym przedstawicielem tej grupy jest Neptunidraco żyjący w batonie lub bajosie^[7]. Pojedynczy ząb odkryty w osadach formacji Hybla na Sycylii może dowodzić przetrwania przedstawicieli rodziny do wczesnego aptu^[8]; nie jest jednak pewne, czy nie jest to w rzeczywistości ząb pliozaura^[9].