Neolitico

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Se conoix con o nombre de Neolitico (d'o griego νέος, néos, "nuevo", y λίθος, líthos, "piedra", "piedra nueva") a una parte d'a Prehistoria (u millor d'a dita Edat de Piedra), caracterizata por o descubrimiento de l'agricultura y d'a ganadería (y con l'alacez de l'alfarería), que ye asinas cuan l'ombre se converte en sedentario. Mesmo en o suyo nombre se veye a contraposición con o Paleolitico ("piedra viella"), y o termin estió una propuesta d'o John Lubbock,^[1] ta fer referencia a una traza nueva ta treballar as ferramientas en piedra, que no nomás se percutiban a golpes sino que a mas se puliban.

A nueva tecnica amaneixió en Orient Proximo, dende on se difundió dica estendillar-se por tot o mundo, mica en mica. Por ixo iste periodo prencipia, seguntes os lugars, entre o 7000 aC y o 4000 aC, encara que en a redolada d'o Kurdistán ye a on se troban os chacimientos de mayor antigüidat, alto u baixo d'o 8000 aC u mesmo d'o 9000 aC. En Europa, se considera que o Neolitico prencipia arredol d'o 5000 aC.

Os historiadors consideran que o Neolitico remata cuan s'estendilla a escritura y a metalurchia, estando succedito por a Edat d'o Cobre u Calcolitico, alto u baixo mientres o IV milenio aC, encara que con disparidat de calendatas seguntes cada rechión.

Os prehistoriadors dividen iste periodo en tres fases:

• Neolitico inicial (u de fase I).
• Neolitico meyo (u de fase II).
• Neolitico final (u de fase III).

1. ↑ J. Lubbock (1865): Prehistoric Times, Londres, Williams and Norgate.