Orangoetang

Orangoetang
Borneose orangoetang (Pongo pygmaeus)
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Mammalia
Orde:	Primates
Familie:	Hominidae
Subfamilie:	Ponginae
Genus:	Pongo (Lacépède, 1799)
Spesies
Pongo pygmaeus Pongo abelii Pongo tapanuliensis †Pongo hooijeri
Verspreiding van die orangoetang-spesies
Sinonieme
Faunus Oken, 1816 Lophotus Fischer, 1813 Macrobates Billberg, 1828 Satyrus Lesson, 1840

Orangoetangs is die twee eksklusief Asiatiese spesies van bestaande groot ape. Hulle kom in Indonesië en Maleisië voor en word net in die reënwoude van Borneo en Soematra aangetref. Hulle word ingedeel in die genus Pongo en is histories as ’n enkele spesie beskou. Sedert 1996 word hulle egter ingedeel in twee spesies: die Borneose (P. pygmaeus) en Soematraanse orangoetang (P. abelii). Die Borneose spesie word verder in drie subspesies ingedeel.

Die orangoetang is die enigste oorlewende spesies van die subfamilie Ponginae, wat ook verskeie ander spesies ingesluit het soos die drie uitgestorwe spesies van die genus Gigantopithecus. Laasgenoemde sluit die grootste bekende primaat, Gigantopithecus blacki, in. Albei die oorlewende spesies lyk of hulle sowat 400 000 jaar gelede vertak het. Orangoetangs het sowat 15,7 tot 19,3 miljoen jaar gelede van die ander groot ape afgeskei.

Orangoetangs bring die meeste van hul tyd in bome deur, meer as enige ander groot aapsoort. Hulle is gewoonlik rooibruin in plaas van die bruin of swart kleur van sjimpansees en gorillas. Mannetjies en wyfies verskil wat grootte en voorkoms betref. Dominante volwasse mannetjies het prominente wangkussings en lang roepgeluide waarmee hulle wyfies lok en teenstanders afskrik. Jonger mannetjies het nie dié eienskappe nie en lyk meer soos volwasse wyfies. Orangoetangs is die onafhanklikste groot aap; sosiale verbintenisse bestaan hoofsaaklik tussen ma's en hul kinders, wat vir die eerste twee jaar naby mekaar bly. Vrugte is die belangrikste deel van hul dieet, maar hulle sal ook plante, insekte en selfs voëleiers eet. Hulle kan in beide die natuur en aanhouding tot sowat 30 jaar oud word.

Orangoetangs is van die slimste primate. Hulle gebruik verskeie soorte gesofistikeerde gereedskap en bou elke nag fyn afgewerkte slaapneste uit takke en blare.

Albei soorte is bedreigde spesies; die Soematraanse orangoetang is kritiek bedreig. Mense is ’n groot bedreiging, onder meer weens wilddiefstal, die vernietiging van hul habitat en onwettige uitvoer. Volgens die Wêreldnatuurlewefonds is hul habitat net in die laaste 20 jaar met minstens 55% verklein.^[1]

1. ↑ "Bornean Orangutan – Pongo pygmaeus pygmaeus" (in Engels). WWF. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 13 Maart 2014.