Oria

Oria
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	75 km
Geografia
Koordenatuak	43°17′25″N 2°07′55″W / 43.2903°N 2.1319°W / 43.2903; -2.1319
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Gipuzkoa
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Araxes Leitzaran
Arroaren azalera	882,53 km²
Arro hidrografikoa	Oria basin (en)
Ur-emaria	22,95 m³/s
Bokalea ()	Bizkaiko golkoa

Oria^[1] Gipuzkoako ibai garrantzitsuena da, bai luzeragatik, bai emariagatik. Nafarroa Garaiko ipar-mendebaldeko haran batzuek ere Oriara isurtzen dituzte urak (Leitzaran eta Araxes ibaiadarren goi ibilguak). Lizarrate inguruan sortzen den tokitik Orion itsasoratzen den guneraino, 82,65 kilometro luze da, eta haren ibaiadar nagusiak Agauntza, Amezketa, Araxes, Zelai, Urtsuaran, Asteasu eta Leitzaran dira.^[2] Gipuzkoako arro handieneko ibaia da, halaber; 54 udalerri hartzen ditu barne —Zarautz eta Getaria ere kontuan hartuz—, guztira 158.000 biztanle ingururekin (2008).

Araba eta Gipuzkoako Partzuergo Nagusiaren lurretan sortzen da, Zegamako mugan, Lizarratetik hurbil. Gero, Segura, Olaberria, Beasain, Ordizia, Itsasondo, Legorreta, Ikaztegieta, Alegia, Tolosa, Anoeta, Irura, Villabona, Zizurkil, Aduna, Andoain, Lasarte-Oria eta Usurbil zeharkaturik, Orioren eta Aiaren artean itsasoratzen da.

Oriako itsasadarrean –Usurbil, Aia eta Orio artean— balio ekologiko handiko padurak eta ibarrak daude. Halaber, Oria Garaia interesgarria da ekologiaren ikuspuntutik. Biak Natura 2000 sarearen barruan daude. Ibaiak oso baliagarriak ziren lehengo garaietan garraiorako. IV. mendean Chronographus anni 354 idazlanak azaltzen duenez, Oria egungo Usurbileraino zen nabigagarria ibaian gora.^[3]

1. ↑ Euskaltzaindia: 166. araua: Euskal Herriko ibaiak.
2. ↑ «Oriaren arroa - Obra Hidraulikoak - Gipuzkoako Foru Aldundia» ORAIN Gipuzkoa (Noiz kontsultatua: 2023-07-08).
3. ↑ (Gaztelaniaz) Urzainqui, Tomás. (1998). La Navarra marítima. Pamiela, 201 or. ISBN 84-7681-284-1..