Papirus

Papirus is die oudste bekende papier wat reeds gedurende die vroeë geskiedenis van Egipte van die Siperse gras, 'n groot soort riet (Cyperus papyrus), gemaak is. Hierdie plant groei in die tropiese deel van Afrika, veral in die "Soed"-gebied van die Witte Nyl, die Nyldelta, Klein-Asië en Sisilië.

Die Egiptenare was die vernaamste verskaffers van papirus in die antieke wêreld. Die sagte merk van die riet is met 'n naald in dunne, smalle strepies gesny wat dig by mekaar gelê is. Dwarsoor hierdie eerste laag is 'n tweede gelê en daarna tot 'n enkele buigsame blad platgeslaan of gepers. Die plantesap wat hierby uittree dien as 'n bindmiddel, alternatief is ook meel en asyn gebruik. Die blad (Latyns pagina wat vandag nog die Nederlandse benaming vir "bladsy" is) is in die son gedroog en saam met ander blaaie tot 'n groot rol (Latyns volumen, vergelyk Engels volume vir "band") van sowat ses tot tien meter aaneengeheg. Die bladsy waar die vesels horisontaal geplaas is volgens die loop van die letters was reg om beskryf te word terwyl die ander nie geskik was as skryfmateriaal. Om dit later op te rol, is houtstafies gebruik waarop die onderste deel van die papirus vasgeheg is.

Papiri was nie juis handig vir skryf- en leeswerk nie. In die daaglikse lewe is eerder gebruik gemaak van losse blaaie wat eers beskryf en later tot 'n rol kon saamgevoeg word. Leeswerk, veral die op- en toerol van 'n papirus, moes baie versigtig geskied om breuke te voorkom. Papiri is geleidelik vervang deur perkamentcodices, en vanaf die vierde eeu - toe onder ander regsgeleerdes en Christene lang tekste nie meer met papiri kon handhaaf nie - geniet perkament die voorkeur.

Slegs papiri wat in die woestynsande van die Oriënt gekonserveer is het tot vandag behoue gebly en is nou waardevolle bronne vir letterkundige tekste uit Egipte en die Hellenistiese wêreld.