Plentzia

Plentzia
Bizkaia, Euskal Herria
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Uribe Kosta
Izen ofiziala	Plentzia
Alkatea	Aitor Garagarza Cambra (EH Bildu)
Posta kodea	48620
INE kodea	48077
Herritarra	plentzitar
Kokapena
Koordenatuak	43°24′21″N 2°56′47″W / 43.405833333333°N 2.9463888888889°W / 43.405833333333; -2.9463888888889
Azalera	5,79 km²
Garaiera	4 metro
Distantzia	23 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	4.390 (2024) 29 (2023)
2.217 (%50,5)   (%48,2) 2.114
Dentsitatea	743,3 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)[1]	% 15,52
Zahartze tasa[1]	% 19,46
Ugalkortasun tasa[1]	‰ 33,27
Ekonomia
Jarduera tasa[1]	% 78,88 (2011)
Genero desoreka[1]	% 4,66 (2011)
Langabezia erregistratua[1]	% 8,59 (2013)
Euskara
Euskaldunak [2]	% 42.44 + % 18.5 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]	%  (2021)
Etxeko erabilera [4]	% 19.49 (2021)
Datu gehigarriak
Sorrera	1299. urtea
Webgunea	http://www.plentzia.org

Plentzia Bizkaiko iparraldeko udalerri bat da, Uribe Kosta eskualdekoa. Bilbotik 25 bat kilometro iparraldera dago, kostaldean, Butroe ibaiaren azken bihurgunearen eskuinaldean, ibai hori Plentziako badian isuri aurretik.

5,79 kilometro koadro dauzka, eta 2016. urtean 4.360 biztanle zituen. Biztanleria udan laukoiztu egiten da (16.000 biztanle gutxi gorabehera).

Plentzia XIII. mendean sortu zuen Diego Lopitz Harokoak, Bizkaiko jaunak, eta haren asmoa Gaztelako salgaien garraioan giltzarri izango zen puntu bihurtzea izan zen. 1236 urtean Lope II.a Diaz Harokoak sortu zuen Plentzia hiri moduan, Gaminiz auzoan; 1299ko urriaren 5ean Diego Lopitz V.a Harokoak Logroñoko Forua aitortu zion.^[5]

Nabigazio arloko eremu guztietan agintea zuen Plentziako marinelen San Pedro Kofradiak. Bertan batzen ziren Barrika, Sopela, Lemoiz eta Gorlizeko marinelak. Ordenantza zaharrenak 1524. urtekoak dira eta 1870. urterarte iraun zuen jardunean. Kofradiak bultzatu zuen Plentziako Nautika Eskola, 1933. urterarte zabalik egondakoa.^[5]

1780tik gaur arte itsasontzien matrikulazioa asko jaitsi da, itsasadarrean sortzen ziren hondar-bankuak zirela-eta; izan ere, sarrera itxi egiten zuten, eta itsasontziek ez zuten igarotzerik, bertan harrapatuta geratu nahi ez bazuten. Gaur egun, Astillero plaza, Butroe itsasadarraren sedimentuen gainean eraikia da, garai batean itsasontziak eraikitzen ziren lekua gogorarazten duen bakarra. 2009an, Eusko Jaurlaritzak kultura ondasun izendatu zuen Plentziako alde zaharra, monumentu-multzo sailkapenarekin.^[6]

1. ↑ ^{a b c d e f} Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
2. ↑ Euskararen Adierazle Sistema. Euskara-gaitasuna adinaren eta sexuaren arabera. EAE (eskualdeka/udalerrika). Eusko Jaurlaritza.
3. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
4. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
5. ↑ ^{a b} Plentziako historia. .
6. ↑ Izendapena EHAAn^{[Betiko hautsitako esteka]}