Ribuloza-5-fosfat

Ribuloza-5-fosfat (C₅H₁₁O₈P, ribuloza-5p) je organski kemijski spoj iz skupine organofosfata. Molarne je mase 230,11 g·mol⁻¹.

D-ribuloza-5-fosfat je na atom ugljika fosforizirani oblik D-ribuloze. Igra središnju ulogu u brojnim metaboličkim procesima.

Putem pentoza-fosfata u oksidativnoj fazi nastaje ovaj ester fosforne kiseline. U toj fazi zbivaju se tri reakcije pri kojima se jedna molekula glukoze-6-fosfata pretvara u ribulozu-5-fosfat. Tijekom reakcije dvije se molekule NADP⁺ reduciraju u NADPH.^[1]

Ovisno o stanju stanice, ribuloza 5-fosfat se može reverzibilno izomerizirati u riboza 5-fosfat. To katalizira riboza-5-fosfat-izomeraza u putu pentoza-fosfata.^[2]

U drugim ishodima, nizom izomerizacija, transaldolacija i transketolacija mogu nastati drugi pentoza fosfati te fruktoza 6-fosfat i gliceraldehid-3-fosfat, kemijski spojevi koji su međuproizvodi u glikolizi.

1. ↑ Wamelink MM, Struys EA, Jakobs C. The biochemistry, metabolism and inherited defects of the pentose phosphate pathway: a review. J Inherit Metab Dis. prosinac 2008.; 31(6):703-17. Review
2. ↑ Albert L. Lehninger, David L. Nelson, Michael M. Cox: Prinzipien der Biochemie. 2 Auflage. Spektrum, Heidelberg, Berlin, Oxford 1994, ISBN 3-86025-106-6, str. 509, 719.