Risinium

Stari grad Risan (grčki jezik - Ῥίζων; latinski jezik - Risinium) je bilo ilirsko i rimsko naselje u današnjem Risnu, Crna Gora, u sjeveroistočnom uglu Bokokotorskog zaliva. Bio je važan politički centar na regionalnom nivou i bogato ekonomsko središte koje je održavalo žive trgovinske odnose sa čitavim Mediteranom.

Istorija ovog područja počinje u doba neolita što potvrđuju nalazi iz ljudskih naselja u pećinama. U samom Risnu najstarije naselje podignuto je u kasnom bronzanom dobu kao utvrđena gradina iznad Risna.^[1]

Polibije, grčki istoričar iz drugog vijeka p.n.e, opisao je Rizonas kao „dobro utvrđeni grad (polismation), koji se nalazi na određenoj udaljenosti od mora, odmah pored rijeke Rizon. On navodi da je Risan bio i posljednje utočište ilirske kraljice Teute, koja se ovdje sklonila nakon Prvog ilirskog rata protiv Rimljana.

Artur Evans bio je prvi koji je istraživao staro naselje nakon saznanja o postojanju odbranbenog (kiklopskog) zida.^[2] On je ovdje pronašao nekoliko novčića i otvorio priču o nepoznatom ilirskom vladaru Baleju i njegovom kovanom novcu, koja još uvijek pobuđuje pažnju istraživaća.^[3]

Poljska arheoločka ekipa sa Varšavskog univerziteta prva je početkom XXI vijeka obavila sistematska istraživanja koja je vodio Piotr Dičžek.

1. ↑ „Piotr Dyczek: Risan - Glavni grad Ilirskog kraljevstva”. Ex Orient Lux. Pristupljeno 9. 2. 2022. 
2. ↑ „Marjeta ŠAŠEL KOS: Ilirski kralj Balej - Neki istorijski aspekti”. www.academia.edu. Pristupljeno 9. 2. 2022. 
3. ↑ „Duje Rendić – Miočević – O tipologiji novca kralja Monunija i pitanje njegovog identiteta”. ANUBiH - KNJIGA XIX , CENTAR ZA BALKANOLOŠKA ISPITIVANJA Knjiga l7. SARAJEVO, 1981. Arhivirano iz originala na datum 2020-11-30. Pristupljeno 9. 2. 2018.