Rongorongo

Rongorongo
Soort skryfstelsel	Onontsyfer
Tyd gebruik	Onseker; die meeste tablette in die 1860's vernietig
Rigting	Omgekeerde boestrofedon
Streek	Paaseiland
Tale	Moontlik Rapa Nui
Stelsels
ISO 15924	Roro, 620, Rongorongo
Nota
Hierdie bladsy kan fonetiese IFA-simbole of letters uit ander alfabette bevat
Portaal    Skryfstelsels

Rongorongo (IFA: ˈrɒŋɡoʊˈrɒŋɡoʊ) is ’n stelsel van gliewe (uitgekerfde tekens) wat in die 19de eeu op Paaseiland ontdek is en lyk soos ’n skryfstelsel of ’n proto-skrif. Verskeie pogings om dit te ontsyfer het misluk en daarom is dit onseker of dit wel ’n soort skrif was. As bewys word rongorongo is wel ’n skrif, sal dit een van net ’n paar onafhanklike skrifuitvindsels in die menslike geskiedenis wees.^[1]

Twee dosyn houtvoorwerpe met rongorongo-inskripsies is gevind, waarvan sommige verweer, gebrand of op ander maniere beskadig is. Hulle kom oor die hele wêreld in museums en privaat versamelings voor; daar is nie een op Paaseiland oor nie. Hulle is meestal soos tablette gevorm uit onreëlmatige stukke hout, soms dryfhout, maar sluit ’n hoofman se staf, ’n voëlmanbeeld en twee reimiro-ornamente in. Daar is ook ’n paar petrogliewe wat dalk kort rongorongo-inskripsies bevat. Volgens oorlewering was net ’n paar priesters en mense van die heersersklas geletterd en was die tablette heilig.

Die rongorongo-teks is in ’n styl geskryf wat omgekeerde boestrofedon genoem word: van links na regs en van onder na bo. Die leser het links onder begin lees en die eerste reël na regs gelees. Hy het dan die tablet 180º gedraai en die volgende reël gelees. Die reël net daaronder en net daarbo sou dan albei onderstebo wees. Die gliewe self is die buitelyne van mense, plante, diere en artefakte en geometriese vorms. Van die tekens, soos 200 en 280 , het kenmerkende uitsteeksels aan albei kante van die kop wat moontlik oë verteenwoordig.

Individuele tablette se naam bestaan gewoonlik uit ’n hoofletter en beskrywende woord(e) van byvoorbeeld waar dit gehou word, soos Tablet C (Mamari).

1. ↑ Robinson, Andrew (2009). "The death of RongoRongo". Writing and Script: A Very Short Introduction. Oxford University Press.