Sarkolema

Sarkolema
Funkcija: Ćelijska membrana Lokacija: Miofibrile prugastih mišića
Identifikatori
MeSH	D012508
TH	TH {{{2}}}.html HH2.00.05.0.00003 .{{{2}}}.{{{3}}}
Anatomska terminologija [uredi na Wikidata]

Sarkolema (grč. σαρκο- – sarko = meso + -λέμμα – lemma = posuda), zvana i miolema, je ćelijska membrana ćelijskih vlakana prugastih mišića.^[1] Sastoji se od lipidnog dvosloja i tankog vanjskog omotača polisaharidnog materijala (glikokaliks) koji kontaktira baznu membranu. Ta membrana sadrži brojna tanka kolagenska vlakna i specijalizirane proteine poput laminina,^[2] koji pružaju skelu za koju se mišićno vlakno može pridržavati. Transmembranskim proteinima u plazmamembrani, aktinski skelet unutar ćelije povezan je s baznom membranom i ćelijom izvana. Na svakom kraju mišićnog vlakna površinski sloj sarkolemme stapa se s vlaknima tetiva, a vlakana tetiva se, pak, skupljaju u snopove kako bi formirali mišićne tetive koje se pridržavaju za kosti.

Sarkolemma općenito održava istu funkciju u mišićnim ćelijama kao plazmamembrana u ostalim eukariotskim ćelijama.^[3] Djeluje kao barijera između vanćelijskih i unutarćelijskih odjeljaka, definirajući pojedinačno mišićno vlakno od njegove okoline. Lipidna priroda membrane omogućuje joj da odvaja tekućine unutar i vanćelijskih odjeljaka, jer je samo selektivno propusna za vodu kroz akvaporinske kanale. Kao i u ostalim ćelijama, to omogućava da se kompozicije odjeljaka kontroliraju selektivnim transportom kroz membranu. Membranski proteini, poput ionske pumpe, mogu stvoriti ionske gradijente s potrošnjom adenozin-trifosfata, koji će se kasnije koristiti za energetski pogon drugih tvari kroz membranu (kotransport) ili generiraju električne impulse kao što su akcijski potencijali.

Posebna karakteristika sarkoleme je da on invadira u citoplazmu mišićne ćelije, formirajući membranske tubule radijalno i uzdužno unutar vlakna koje se nazivaju poprečne tubule (T-tubule). Na obje strane poprečnih tubula nalaze se terminalna cisterna i glatki endoplazmatski retikulum, u mišićima zvani sarkoplazmatski retikulum (SR). Poprečne tubule okružene s dvije cisterne SR poznate su kao trijade, a kontakt tih struktura nalazi se na spoju A- i I-pruga.

1. ^ Sarcolemma na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)
2. ^ Engvall, E.; Earwicker D; Haaparanta T; Ruoslahti E; Sanes JR. (septembar 1990). "Distribution and isolation of four laminin variants; tissue restricted distribution of heterotrimers assembled from five different subunits". Cell Regulation. 1 (10): 731–40. doi:10.1091/mbc.1.10.731. PMC 361653. PMID 2099832.
3. ^ Boron, Walter F. (2009). Medical Physiology 2nd edition. Philadelphia: Saunders. str. 9–21.