Synagoge

Ä Synagoge isch ä Huus, wo sich d Jude zum gmeinsame Gebät dräffe. S Wort chunnt vom griechische Word für »Versammlig«. Uf Hebräisch heisst s Beit Knesset ( בית כנסת »Versammligshuus«) odr Beit Tfila (»Bäthuus«), uf Jiddisch Schul, und Tempel wird em au gsait.

Noch dr Zerschdörig vom Tämpel z Jerusalem dur d Römer im Johr 70, wo s Ändi vo de Opfer und vo dr jüdische Brieschderschaft bedütet het, si d Synagoge d Zentrum vom Judedum worde und ä riichi Lithurgii het sich entwigglet. Aber d Synagoge si nit nume Gotteshüüser, sondern au Ört, wo sich d Jude chönne gsellschaftlig dräffe.

Synagoge si meischdens rächtwinkligi Gebäud, wo im Oschde ä schmali Nische hai für dr Aron ha Kodesh, ä Lade wo mit emä Debbig oder Vorhang verdeckt isch und wo d Torarolle drin ufbewahrt wärde. Vor em Bibelschrank isch ä Kanzle und in neuere Synagoge en Almemor (arabisch Pult) mit dr Ewige Lampe, wo ä baar Schduefe höcher si as s Schiff. Dört wird us de Torahrolle vorgläse. In eltere Synagoge isch dr Almemor in dr Middi vom Ruum. Archidekdonisch basse sich d Synagoge dr nitjüdische Umgäbig aa.

In orthodoxe Gmeinde sitze d Fraue drennt vo de Manne in dr Esrat Naschim, bi de reformierte Jude bäte Manne und Fraue zsämme.

• 
  Synagog vo Bröömt
• 
  Synagog en Hagenau
• 
  Synagog vo Zàwere
• 
  de nui Synagog vo Stroßburg