Titoizm

Kommunizm

Konsepsiyalar

Marksizm-Leninizm fəlsəfəsi Sosializm Beynəlmiləlçilik Kollektivçilik Sinfi mübarizə

İdeologiya

Utopik sosializm Marksizm Leninizm Marksizm-Leninizm Trotskizm Titoizm Çuçxe ideyaları Maoizm Ənvər Xoca ideyaları Çe Qevaraçılıq Ho Şi Min ideologiyası Roza Lüksemburq ideyaları Praçanda Yolu Anarxo-kommunizm Avrokommunizm

Şəxsiyyətlər

Tomas Mor Henri Sen-Simon Şarl Furye Robert Ouen Karl Marks Fridrix Engels Roza Lüksemburq Vladimir Lenin Lev Trotski İosif Stalin Mao Tsedun

Simvollar

Kommunizm hərəkatının rəmzləri

Baş mövzu

Anarxizm Antikapitalizm Antikommunizm Müharibə kommunizmi Demokratik mərkəziyyət Proletariat diktaturası İbtidai kommunizm Sosializm Stalinizm

Titoizm Soyuq Müharibə dövründə Josip Broz Tito ilə ən yaxından əlaqəli siyasi fəlsəfədir. O, geniş Yuqoslaviya kimliyi, işçilərin özünüidarəsi, Sovet İttifaqından siyasi ayrılma və Qoşulmama Hərəkatında liderlik ilə xarakterizə olunur.

Tito Yuqoslaviyada İkinci Dünya müharibəsi zamanı kommunist Yuqoslaviya partizanlarına rəhbərlik edirdi. Müharibədən sonra Yuqoslaviya ilə Sovet İttifaqı arasında gərginlik yarandı. Zaman keçdikcə bu məsələlər azalsa da, Yuqoslaviya hələ də düşüncə və siyasət baxımından nisbətən müstəqil qaldı. Tito 1980-ci ildə ölümünə qədər Yuqoslaviyaya rəhbərlik etdi.

Bu gün "Titoizm" termini bəzən Yuqoslaviyanın varisi dövlətlərinin vətəndaşları tərəfindən Yuqoslavizmin və ya Yuqoslaviyanın bərpası və ya dirçəlişinin həsrəti olan Yuqo-nostaljiyə istinad etmək üçün istifadə olunur.

Şərqi Avropanın qalan hissəsi Sovet İttifaqının peyk dövlətlərinə çevrildikdə, Yuqoslaviya 1948-ci il Kominformun Qətnaməsini qəbul etməkdən imtina etdi və 1948-ci ildən 1955-ci ilə qədər İnformbiro kimi tanınan dövr çox ağır dövrlərlə yadda qaldı. Əleyhdarların repressiyası və Stalinpərəst münasibətdə ittiham olunan bir çox başqaları Qoli Otokdakı cəza düşərgəsinə göndərildi.

Titoizmin elementləri, hər bir ölkədə son kommunist məqsədlərinə çatmaq vasitələrinin başqa ölkədə müəyyən edilmiş nümunə ilə deyil, həmin ölkənin şərtləri ilə diktə edilməsi prinsipinə əsaslanan siyasət və təcrübələrlə xarakterizə olunur. Bu, İosif Stalinin "bir ölkədə sosializm" nəzəriyyəsindən fərqlidir, belə ki, Tito Qoşulmama Hərəkatı vasitəsilə xalqlar arasında əməkdaşlığı müdafiə edir və eyni zamanda müəyyən millətlərə ən uyğun olan üsullarla sosializmi davam etdirirdi. Bunun əksinə olaraq, "bir ölkədə sosializm" Stalinin Qərbin daha inkişaf etmiş xalqları kimi qəbul etdiyi ölkələrlə rəqabət aparmaq üçün sürətli sənayeləşmə və modernləşməyə diqqət yetirdi. Titonun dövründə onun ideyaları xüsusi olaraq o demək idi ki, kommunist məqsədi Sovet İttifaqının Stalinist və imperialist siyasətləri adlandırdığı siyasətdən asılı olmayaraq (və çox vaxt onlara qarşı) həyata keçirilməlidir.

Tito Yuqoslaviyada İkinci Dünya müharibəsi zamanı kommunist Yuqoslaviya partizanlarına rəhbərlik edirdi. Müharibədən sonra Yuqoslaviya ilə Sovet İttifaqı arasında gərginlik yarandı. Zaman keçdikcə bu məsələlər azalsa da, Yuqoslaviya hələ də düşüncə və siyasət baxımından nisbətən müstəqil qaldı. Tito 1980-ci ildə ölümünə qədər Yuqoslaviyaya rəhbərlik etdi.

Bu gün "Titoizm" termini bəzən Yuqoslaviyanın varisi dövlətlərinin vətəndaşları tərəfindən Yuqoslavizmin və ya Yuqoslaviyanın bərpası və ya dirçəlişinin həsrəti olan Yuqo-nostaljiyə istinad etmək üçün istifadə olunur.

Şərqi Avropanın qalan hissəsi Sovet İttifaqının peyk dövlətlərinə çevrildikdə, Yuqoslaviya 1948-ci il Kominformun Qətnaməsini qəbul etməkdən imtina etdi və 1948-ci ildən 1955-ci ilə qədər İnformbiro kimi tanınan dövr çox ağır dövrlərlə yadda qaldı. Əleyhdarların repressiyası və Stalinpərəst münasibətdə ittiham olunan bir çox başqaları Qoli Otokdakı cəza düşərgəsinə göndərildi.

Titoizmin elementləri, hər bir ölkədə son kommunist məqsədlərinə çatmaq vasitələrinin başqa ölkədə müəyyən edilmiş nümunə ilə deyil, həmin ölkənin şərtləri ilə diktə edilməsi prinsipinə əsaslanan siyasət və təcrübələrlə xarakterizə olunur. Bu, İosif Stalinin "bir ölkədə sosializm" nəzəriyyəsindən fərqlidir, belə ki, Tito Qoşulmama Hərəkatı vasitəsilə xalqlar arasında əməkdaşlığı müdafiə edir və eyni zamanda müəyyən millətlərə ən uyğun olan üsullarla sosializmi davam etdirirdi. Bunun əksinə olaraq, "bir ölkədə sosializm" Stalinin Qərbin daha inkişaf etmiş xalqları kimi qəbul etdiyi ölkələrlə rəqabət aparmaq üçün sürətli sənayeləşmə və modernləşməyə diqqət yetirdi. Titonun dövründə onun ideyaları xüsusi olaraq o demək idi ki, kommunist məqsədi Sovet İttifaqının Stalinist və imperialist siyasətləri adlandırdığı siyasətdən asılı olmayaraq (və çox vaxt onlara qarşı) həyata keçirilməlidir.