Toyotamaphimeia

Toyotamaphimeia
Aoki, 1983
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	krokodyle
Rodzina	gawialowate
Podrodzina	Tomistominae
Rodzaj	Toyotamaphimeia
Gatunki
T. machikanensis (Kamei i Matsumoto, 1965)
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Toyotamaphimeia – rodzaj krokodyla żyjącego w plejstocenie, około 400 tysięcy lat temu, na terenach dzisiejszej Japonii i Tajwanu. Gatunkiem typowym jest T. machikanensis opisany w 1965 roku przez Karneiego i Matsumoto pod nazwą Tomistoma machikanense. W 1972 roku Riosuke Aoki podczas oglądania repliki holotypu tego gatunku spostrzegł pewne cechy, zwłaszcza nietypowe uzębienie, na podstawie których utworzył dla niego nową nazwę rodzajową Toyotamaphimeia, pochodzącą od imienia Toyotama-hime – japońskiej bogini przedstawianej pod postacią krokodyla^[1].

Holotypem jest czaszka wraz z żuchwą oraz niepołączony stawowo szkielet pozaczaszkowy (MOUF00001), będące pierwszymi odkrytymi w Japonii skamieniałościami niepodważalnie należącymi do krokodyla^[1]. Do Toyotamaphimeia przypisywano również szkielet krokodyla z Kishiwady, jednak obecnie uważa się, że należy on do innego taksonu^[2]. Ito i współpracownicy (2018) opisali odkrytą na Tajwanie niekompletną czaszkę, uznaną przez autorów za należącą do przedstawiciela rodzaju Toyotamaphimeia o niepewnej przynależności gatunkowej^[3].

Czaszka okazu holotypowego mierzy 105 cm długości, charakteryzuje się wydłużonym pyskiem. Zachowany fragment kręgosłupa ma 285 cm długości^[4]; Aoki oszacował długość całego zwierzęcia na około 6,5 m^[1]. Dawniej sądzono, że największym zębem Toyotamaphimeia jest siódmy ząb kości szczękowej, jednak nowsze badania dowodzą, że większe są zęby dwunasty i trzynasty. Przy zamkniętych szczękach zęby kości szczękowej od ósmego do dwunastego znajdowały się na zewnątrz od odpowiadających im zębów kości zębowej, podczas gdy zęby od trzynastego do szesnastego stykały się z zębami kości zębowej, co sugeruje, że tylne zęby mogły tworzyć powierzchnię służącą do miażdżenia^[2]. Silnie rozwinięte mięśnie skrzydłowy tylny (M. pterygoideus posterior) i M. pseudotemporalis odróżniają Toyotamaphimeia od gawiala gangesowego i krokodyla gawialowego^[5].

Katsura opisał liczne uszkodzenia kości holotypu: amputację jednej trzeciej żuchwy, noszącej ślady gojenia, złamane prawe: piszczel i kość strzałkową, nierówno później zrośnięte, z zachowaną kostniną, oraz osteodermę z dwoma nakłuciami – według Katsury nie doprowadziły jednak one do śmierci zwierzęcia. Prawdopodobnie powstały w wyniku wielu walk z udziałem holotypu i innych krokodyli. Sugeruje to, że Toyotamaphimeia toczyły walki o terytorium lub partnerów do rozrodu^[4].

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Kobayashiego i współpracowników Toyotamaphimeia jest taksonem siostrzanym dla krokodyla gawialowego (Tomistoma schlegelii) – jedynego współczesnego przedstawiciela kladu Tomistominae^[2].