Vaksinasiya

Vaksinasiya^[1] — müəyyən xəstəliklərin müalicəsi üçün müəyyən bir yoluxucu agentə qarşı aktiv qoruyucu immunitet formalaşdırmaq üçün bədənə antigenə xas olan komponentlərin (peyvəndlərin bir hissəsi olaraq) daxil edilməsinə yönəlmiş tədbirlər kompleksidir^[2]. Uğurlu peyvənd immunizasiya ilə nəticələnir. "Peyvənd" və "immunizasiya" anlayışları praktikada çox vaxt bir -birini əvəz edir, lakin peyvənd yalnız bir peyvəndin tətbiq edilməsi prosesinə aiddir, immunizasiya həm bir peyvəndin vurulması prosesinə, həm də sonradan xəstəliyə qarşı immunitetin formalaşmasına aiddir. Vaksinasiya yoluxucu xəstəliklərdən onların patogenləri ilə təmasdan əvvəl qorunmanın sadə, təsirli və təhlükəsiz bir yoludur və təsir mexanizmi bədənin təbii müdafiə mexanizmlərini işə salmaq üçün azaldılır. Peyvənd eyni zamanda ümumi xəstəlikləri idarə etmək, ehtiva etmək, aradan qaldırmaq üçün bir strategiyadır.

Vaksinasiya tarixin ən əhəmiyyətli tibbi inkişaflarından biridir. Vaksinasiyanın həyatı təhdid edən yoluxucu xəstəliklərə nəzarət və onları aradan qaldırmaq üçün təsirli, təhlükəsiz və qənaətcil bir vasitə olduğu sübut edilmişdir. Vaksinasiya hər il təxminən 2–3 milyon insanın həyatını xilas edir. Ancaq peyvənd yolu ilə kollektiv immunitetə nail olmaq üçün əhalinin vaksinasiyası əhatə dairəsinin müəyyən bir xəstəliyə xas olan həddən yuxarı olması vacibdir. Vaksinasiyanın əhəmiyyətli bir uğuru, SSRİ -nin 1958-ci ildə təklif etdiyi və 1979-cu ildə uğurla başa çatan beynəlxalq proqramın köməyi ilə dünyada çiçək xəstəliyinin tamamilə yox edilməsidir. Çiçək xəstəliyi əsrlər boyu bəşəriyyəti dəhşətə gətirib və təkcə XX əsrdə 300 milyondan çox insanın həyatına son qoyub^[3]. Nəticədə, dünyanın əksər ölkələrində vaksinasiya hökumətin prioritetinə çevrildi.

1. ↑ Вакцинация Arxivləşdirilib 2020-10-19 at the Wayback Machine // Ветеринарный энциклопедический словарь — М.: Советская энциклопедия, 1981. — 640 с.
2. ↑ "Вакцинация". Публикации в СМИ (rus). Сеченовский университет. 2021-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-07.
3. ↑ "40 лет без оспы. В ВОЗ напоминают о важном достижении человечества". Новости ООН (rus). ООН. 2019-12-10. 2021-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-10.