Yakusha-e

Yakusha-e (者絵) là loại tranh in mộc bản hoặc đôi khi là tranh vẽ của Nhật Bản về nghệ sĩ kịch kabuki, đặc biệt là những tác phẩm thực hiện theo phong cách ukiyo-e phổ biến vào thời Edo (1603–1867) và đầu thế kỷ 20. Chính xác hơn, thuật ngữ yakusha-e chỉ gồm chân dung của từng nghệ sĩ (hoặc đôi khi là các cặp, thường thấy trong các tác phẩm của Sharaku).

Nếu Ukiyo-e mô tả hình ảnh của đời sống đô thị; thì Yakusha-e dành cho việc miêu tả các cảnh triều thần, sumo hay kabuki. Cùng với bijin-ga,^[1] yakusha-e bắt nguồn từ sớm và truyền cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ ở Nhật Bản cũng như trên toàn thế giới.^[2]

Các bản họa kabuki xuất hiện sớm nhất chủ yếu được sử dụng để quảng cáo cho nhà hát và các quán trà, thậm chí còn để thu hút khách đến những khu phố đèn đỏ. Nhưng khi các diễn viên ngày trở nên nổi tiếng (song song với bijin-ga), cũng là lúc loại hình nghệ thuật yakusha-e bắt đầu được hình thành. Các thiết kế yakusha-e thời kỳ đầu khá đơn giản, thường là các diễn viễn đang biểu diễn trên sân khấu. Khi ukiyo-e phát triển, các trường nghề được mở ra, yakusha-e nhờ đó cũng có những thay đổi riêng. Những nghệ sĩ muốn tạo sự khác biệt đã hình thành nên các phong cách riêng và bắt đầu miêu tả về các diễn viên nhưng nay là đằng sau tấm màn sân khấu. Họ bắt đầu sử dụng kỹ thuật cắt xén, để tạo ra những bức chân dung cận cảnh ōkubi-e hay những bức chân dung nửa người. Họ cũng tạo các góc nhìn mới về nhà hát kịch nói chung, và các diễn viễn nói riêng. Tuy nhiên, các chủ đề vở kịch hay nhà hát không hay được xuất bản và bán cùng các bản họa chân dung.

Các chi tiết được miêu tả thực tế, chữ được khắc rõ ràng, các vở kịch sẵn có và một số tài liệu khác đã cho phép nhiều bản họa được phân tích và xác định chi tiết rõ ràng hơn. Giới học giả đã có thể xác định chủ đề của chúng không đơn thuần chỉ là tên của vở kịch, vai diễn hay tên diễn viên, mà có thể biết được thêm về các nhà hát, năm, tháng và thậm chí là ngày trong tháng.

1. ^ Các bản họa miêu tả hình ảnh người con gái xinh đẹp
2. ^ Van Gogh cũng là một nhà sưu tập cuồng nhiệt của thể loại này