Zooxantela

Zooxantelak edo Zooxanthellae (grekeratik, zoon, "animalia", xanthos, "hori") zenbait alga-organismo dira, batez ere Symbiodinium generoko dinoflagelatu, endosinbionteak dira, belaki, koral, marmoka, bibalbio edo nudibrankioekin sinbiosian bizi direnak. Haiek ostalariaren ehunetan integratu eta haziko dira, animaliari zenbait mantenugai eskainiz.

Alga dinoflagelatutzat jo dira nahiz eta beste alga mota batzuek, hala nola, diatomeoek antzeko jardun dezaketen. Oso nagusi dira koral arrezifeeetan, eta euren menpe bizi ohi dira, hala, euren hazkuntza arrezifearen zona fotikora mugatuz. Erlazio sinbiotiko hau, ziurrenik, koralen arrakasta handiaren arduraduna da. Hala eta guztiz ere, badaude beste organismo batzuk non zooxantelak ere aurki daitezkeen, belakiak, marmoka, molusku, bibalbioak edo protistoak, esaterako.

Organismo fotosintetikoak dira eta a eta c klorofilaz ɡain, peridinina eta diadinoxantina pigmentuak dituzte, azken hauek dira pigmentu hori-marroixka ematen dietenak.^[1] Alga hauek, ostalariari, fotosintesian ekoitzitako konposatu karbonodunak ematen dizkiete, hala, metabolismo eta ugalketarako behar duen energiaren gehiengoa hornituz. Honen truke, mantenugaiak, karbono dioxidoa eta eguzkia eskuratzeko posizio altua eskuratzen dute.^[2][3]

Zooxantela desberdinak aurki ditzakegu baina ezagunenak Symbiodinium generokoak dira^[4], talde monofiletikoa dena.

1. ↑ Life and death of coral reefs. Chapman & Hall 1997 ISBN 0-412-03541-3. PMC 32546999. (Noiz kontsultatua: 2023-03-17).
2. ↑ Ruppert, Edward E.. (2004). Invertebrate zoology : a functional evolutionary approach. (Seventh edition. argitaraldia) ISBN 978-81-315-0104-7. PMC 970002268. (Noiz kontsultatua: 2023-03-17).
3. ↑ (Ingelesez) Lohr, Jayme; Munn, Colin B.; Wilson, William H.. (2007-05). «Characterization of a Latent Virus-Like Infection of Symbiotic Zooxanthellae» Applied and Environmental Microbiology 73 (9): 2976.  doi:10.1128/AEM.02449-06. PMID 17351090. (Noiz kontsultatua: 2023-03-17).
4. ↑ LaJeunesse, Todd C.; Parkinson, John Everett; Gabrielson, Paul W.; Jeong, Hae Jin; Reimer, James Davis; Voolstra, Christian R.; Santos, Scott R.. (2018-08). «Systematic Revision of Symbiodiniaceae Highlights the Antiquity and Diversity of Coral Endosymbionts» Current Biology 28 (16): 2570–2580.e6.  doi:10.1016/j.cub.2018.07.008. ISSN 0960-9822. (Noiz kontsultatua: 2023-06-06).