ISO 4217

ISO 4217 is die internasionale standaard wat deur die Internasionale Standaarde Organisasie (ISO) opgestel is om die drieletterkodes (ook bekend as geldeenheidkodes) te definieer om die name van geldeenhede te beskryf. Die ISO 4217 kodelys is wêreldwyd die gevestigde norm in die bankwese en besighede vir die beskrywing van verskillende geldeenhede en in baie lande is die kodes vir die meer algemene geldeenhede so wel bekend dat die wisselkoerse in koerante gepubliseer word of in banke vertoon word deur slegs van die kodes gebruik te maak, in plaas daarvan om die vertaalde name vir die geldeenhede of die dubbelsinnige simbole daarvoor te gebruik.

Die eerste twee letters van die kode is die twee letters van ISO 3166-1 alfa-2 landkodes (wat soortgelyk is aan die wat gebruik word vir die nasionale topvlakdomeins op die Internet) en die derde is gewoonlik die eerste letter van die geldeenheid se naam. So word Japan se geldeenheidkode JPY —JP vir Japan en Y vir yen. Dit vermy die probleem wat veroorsaak word deur name soos dollar, frank en pond wat in dosyne lande gebruik word, elkeen met sy eie waarde. As 'n geldeenheid herwaardeer word, word die eenheid se laaste letter verander om dit van die ouer eenheid te onderskei. In sommige gevalle, is die derde letter die eerste letter in daardie land se taal om dit te onderskei van ouer eenhede wat herwaardeer is. Ander veranderinge is egter al ook aangebring soos die verandering van die Russiese roebel van RUR na RUB waar die B afkomstig is van die b in roebel.

Daar word ook 'n driesyferkode aan elke geldeenheid toegeken op dieselfde manier as wat 'n driesyferkode toegeken word aan elke land as deel van die ISO 3166-standaard. Hierdie syferkode is gewoonlik dan ook dieselfde as die ISO 3166 syferkode. Die VSA dollar het byvoorbeeld die kode 840 wat ook die numeriese kode vir die Verenigde State is.

Die standaard beskryf ook die verwantskap tussen die hoofeenheid en enige kleiner eenhede. Dikwels het die kleiner eenhede waardes gelykstaande aan 1/100 van die hoofeenheid, maar 1/10 of 1/1000 is ook algemeen in gebruik. Sommige eenhede het glad nie 'n kleiner eenheid nie. By andere het die hoofeenheid so 'n lae waarde dat die kleiner eenhede nie meer gebruik word nie (bv. die Japannese sen, 1/100ste van 'n yen). Mauritanië gebruik nie 'n desimale verdeling van eenhede nie en stel 1 ouguiya (UM) = 5 khoums en Madagaskar het 1 ariarie vir elke 5 iraimbilanja. Dit word in die standaard aangedui deur die eenheidseksponent. Die VSA Dollar het 'n eksponent van 2 terwyl die JPY 'n eksponent van 0 het.

ISO 4217 sluit nie net kodes in vir geldeenhede nie, maar ook vir edelmetale (goud, silwer, palladium en platinum; per definisie uitgedruk per fyn ons in vergelyking met 1 VSA Dollar) en sekere middele wat gebruik word in internasionale finansiering, bv Spesiale Trekkingsregte. Daar is ook spesiale kodes wat toegeken word vir toetsdoeleindes (XTS) en om geldtransaksies aan te dui (XXX). Hierde kodes begin almal met die letter X. Die edelmetale gebruik die letter X saam met die metaal se Chemiese simbool; silwer is byvoorbeeld XAG. ISO 3166 ken nooit landkodes toe wat met 'n X begin nie omdat hierdie kodes slegs toegeken word vir privaat doeleindes (gereserveer, nooit vir amptelike gebruik nie), dus kan ISO 4217 die X-kodes gebruik vir eenhede wat nie landspesifiek is nie sonder om die risiko te loop dat dit met toekomstige landskodes sal bots.

Internasionale geldeenhede soos die Oos-karibiese dollar, die CFP frank, die CFA frank BEAC en die CFA frank BCEAO word gewoonlik ook verteenwoordig deur kodes wat met 'n X begin. Die euro word verteenwoordig deur die kode EUR (EU is ingesluit by ISO 3166-1 se gereserveerde kodelys om die Europese Unie te verteenwoordig). Die voorganger van die euro, die Europese geldeenheid, het die kode XEU gehad.