Montreal

Hierdie artikel handel oor die Kanadese stad. Vir die gelyknamige dorpe en kastele, sien Montreal (dubbelsinnig).

Ville de Montréal
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Kanada
Provinsie	Quebec
Koördinate	45°30′N 73°34′W / 45.500°N 73.567°W / 45.500; -73.567
Gestig op	18 Mei 1642
Inkorporasie	1832
Oppervlakte:
- Totaal	365,65 vk km
Hoogte bo seevlak	6–233 m (Mont Royal)
Bevolking:
- Totaal (2016)	1 704 694
- Bevolkingsdigtheid	4 662/vk km
- Metropolitaanse gebied	4 098 927
Tydsone	UTC -5 (OST)
- Somertyd	UTC -4 (ODT)
Klimaat
- Tipe	Kontinentale klimaat
- Gemiddelde jaarlikse temperatuur	6,8 °C
- Gem. temp. Januarie/Julie	-9,7 / 21,2 °C
- Gemiddelde jaarlikse neerslae	784,9 mm
Burgemeester	Valérie Plante
Amptelike Webwerf	montreal.qc.ca

Montreal (Montréal in Frans; Standaardfrans: [mɔ̃ʀeˈal], Kanadese Frans: [mɒ̃ʀeˈal] luister (hulp·inligting), Engels: [ˌmʌntɹiˈɒːl], luister (hulp·inligting), amptelik: Ville de Montréal) is die tweede grootste stad in Kanada na Toronto en ook die grootste metropool van Quebec, Kanada se Franssprekende provinsie in die ooste van die land, met 'n uitgestrekte metropolitaanse gebied waar sowat die helfte van die provinsiale bevolking saamgetrek is. Sowat anderhalf eeue lank was Montreal die ekonomiese spilpunt en mees bevolkte stad in Kanada. Die stad, wat as die grootste Franssprekende metropool buite Frankryk beskou word, is daarnaas een van die kulturele spilpunte van Franssprekende Noord-Amerika. Volgens die sensus van 2005 is meer as 70 persent van die bewoners van Montrealeiland Franssprekendes. Die grootste minderhede is onlangse immigrante (dikwels Néo-Canadiens genoem, 23 persent) en Engelssprekendes (sowat tien persent).

Vandag is Montreal, wat in die suidweste van Quebec op eilande in die Sint-Laurensrivier – waarvan die Île de Montréal of Montrealeiland by verre die grootste is – en by die samevloeiing van die Sint Laurens- en Ottawa-riviere geleë is, naas Toronto die belangrikste nywerheidstad, handel- en vervoerspilpunt en finansiële metropool in Kanada met 'n bevolking van 1,7 miljoen binne sy stadsgrense en meer as vier miljoen in sy metropolitaanse gebied. Montreal, wat oos van die Groot Mere en 1 600 kilometer landinwaarts van die Atlantiese Oseaan in die weste geleë is, is die belangrikste hawe aan die Sint Laurensrivier en -waterweg asook een van die grootstes in Noord-Amerika.

Die huidige stadsgebied beslaan met 365,65 km² sowat drie vyfdes van die totale oppervlakte van Montrealeiland, die grootste van altesaam 234 eilande in die Hochelaga-argipel, een van drie eilandgroepe naby die samevloeiing van die Sint-Laurens- en Ottawa- (Frans: Outaouais-)riviere. Die stad het rondom Mont Royal ("die Koninklike Berg") gegroei – 'n berg met drie pieke op 'n hoogte van 233 meter bo seevlak, waarby Engelssprekende kwartiere tradisioneel in die weste en Franssprekende buurte in die ooste van Montrealeiland geleë is. Eweneens op Montreal- en ander eilande asook langs die oewers van die Sint-Laurensrivier is 'n aantal nedersettings geleë wat deel uitmaak van die metropolitaanse gebied met 'n oppervlakte van 4 259 km².

Teen die einde van die 17de eeu het Montreal se agterland feitlik tot by die Rotsgebergte (Frans: Les Rocheuses, Engels: Rocky Mountains), verby die Groot Mere en tot by die mond van die Mississippirivier gestrek toe voyageurs (Franse pelshandelaars en ontdekkers) hul togte dwarsoor Noord-Amerika vanuit Montreal onderneem het. Die voyageur Daumont de Saint-Lusson het die Groot Mere, Louis Joliet die Mississippirivier en Charles Albanel en Paul Denys die Baie d´Hudson (Hudsonbaai) ontdek.

Die vestiging van Engelse en Skotse handelaars, maar ook duisende Ierse immigrante, het tot 'n vinnige groei gelei wat van Montreal in die 19de eeu die belangrikste nywerheids- en handelsentrum van Kanada gemaak het. Teen die einde van die 19de en begin van die 20ste eeu het grootskaalse immigrasie die stad se karakter verander.

Montreal het internasionale bekendheid verwerf met die wêreldtentoonstelling Expo '67 en die Olimpiese Somerspele 1976. Die stad is ook die setel van die International Civil Aviation Organization (ICAO), 'n gespesialiseerde agentskap binne die Verenigde Nasies (VN) wat die ontwikkeling en bedryf van die burgerlugvaart, lughawens, lugvaartroetes en lugvaartveiligheid beheer, en die International Air Transport Association (IATA). Daarnaas het ook die Canadian Space Agency / Agence spatiale canadienne (CSA/ASC) sy hoofkwartier in Longueuil, 'n voorstad suidoos van Montreal.

Montrealers – of Montréalais soos hulle in Frans genoem word – gebruik dikwels die bynaam "La Belle" – "Die Skone" vir hulle stad wat as Noord-Amerikaanse metropool steeds sy Europese karakter handhaaf en jaarliks sowat tien miljoen toeriste ontvang.