Skandiumgroep

Die skandiumgroep is 'n groep chemiese elemente van die periodieke tabel wat in die derde kolom van hierdie tabel geplaas word. Hulle is metale met 'n taamlik lae elektronegatiwiteit.

Daar is net twee elemente waaroor alle chemici saamstem dat hulle in hierdie kolom geplaas moet word: skandium en yttrium. Hulle is die eerste oorgangsmetale, die d-blok van die 4de en 5de periode en vorm net 3+ ione. Die plek onder yttrium word dikwels aan lantaan gegee, maar soms word ook lutesium as die eerste d-blokelement van die 6de periode gesien. Vir die 7de periode geld dieselfde: dit kan aan aktinium of aan lawrensium toegeken word. Dikwels word ook die hele f-blok tot die elemente van groep 3 gereken.

Die elemente van die skandiumgroep (veral Sc, Y en die lantaniede) word ook die seldsame aarde genoem, hoewel hierdie naam vandag minder gebruik word. Van die elemente is taamlik seldsaam soos skandium of tulium, maar ander lede van die groep soos serium is dit hoegenaamd nie. Die lantaniede toon nes skandium en yttrium hoofsaaklik 3+ ione. In die aktiniede-ry is daar meer uitsonderings as in die lantaniede-ry. Die ione van Sc, Y, La en Lu het 'n f-subskil wat leeg of heeltemal vol is en hulle is kleurloos. Die ander ione vertoon lig-absorpsie in die sigbare gebied en het dikwels 'n kenmerkende kleur. Tuliumione is byvoorbeeld groen en fluoresseer blou.

Die 3+-ione het amper dieselfde radius, hoewel hierdie grootte in die reeks La - Lu kleiner word. Dit is belangrik vir die skeiding van die elemente wat dikwels saam in een mineraal voorkom en chemies amper dieselfde eienskappe besit. Die minerale is dikwels mengkristalle. Hierdie eienskap word ook gebruik om kleurlose kristalle van yttriumaluminiumgranaat te doteer. Hierdie gedoteerde kristalle word gebruik as ligversterkers en lasers.