Vatikaanstad

Staat van die Vatikaanstad
Stato della Città del Vaticano (Italiaans)

Vlag Wapen
Volkslied: Inno e Marcia Pontificale (Italiaans vir: "Pouslike volkslied en mars")
Hoofstad	Vatikaanstad 41°54′N 12°27′O / 41.900°N 12.450°O / 41.900; 12.450
Grootste stad	Vatikaanstad
Amptelike tale	Italiaans, Latyn
Regering • Soewerein • Staatsekretaris • President van die regering	Kerklike;[1] priesterlike-monargiese;[2] absolute monargie;[3] elektiewe monargie;[4] elektiewe teokrasie.[5] Pous Franciskus Pietro Parolin Fernando Vérgez Alzaga
Onafhanklikheid Onafhanklikheid • Lateraanse Verdrag	van Italië 11 Februarie 1929
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	0,49 km2  (249ste) 0,19 myl2 feitlik niks
Bevolking  - April 2017-skatting  - Digtheid	453[1] (240ste) 924 / km2 (12de) 2 393,1 / myl2
Geldeenheid	Euro (€) (EUR)
Tydsone  - Somertyd	MET (UTC+1) MEST (UTC+2)
Internet-TLD	.va
Skakelkode	+379

Die Vatikaan of Vatikaanstaat, amptelik die Staat van die Vatikaanstad (Italiaans: Stato della Città del Vaticano, [ˈstaːto della tʃitˈtaddel vatiˈkaːno]; Latyn: Status Civitatis Vaticanæ, [ˈstatus tʃiviˈtatis vatiˈkane]), is 'n klein soewereine staat met 'n ingeslote gebied (enklawe) binne die stadsgebied van Rome, Italië as sy staatsgebied. Omdat dit regeer word deur die Biskop van Rome, die Pous, kan die regering daarvan beskryf word as ekklesiasties en die hoogste staatsampte word volgestaan deur kerklikes. Die Vatikaan is die laaste absolute (en elektiewe) monargie in Europa waar die pous as staatshoof volgens artikel 1 van die grondwet wetgewende, uitvoerende en regterlike gesag het.^[6] Al is dit nooit toegepas nie, is die doodstraf eers in die 1960's afgeskaf.

Die moderne tuiste van die Pous is die kleinste onafhanklike nasie in die wêreld in terme van oppervlakte en bevolking wat in sy huidige vorm volgens die Verdrag van Laterane, wat op 11 Februarie 1929 met die Italiaanse regering gesluit (en op 18 Februarie 1984 hersien) is, geskep is. Die verdrag waarborg die onafhanklikheid en soewereiniteit van die Heilige Stoel.

Die Vatikaanstad is die enigste staat ter wêreld met Latyn as ampstaal (alhoewel Italiaans as tweede ampstaal de facto die mees gebruikte idioom vir byna alle vorme van mondelinge en skriftelike kommunikasie is). Dit is die territoriale setel van die Heilige Stoel, die institusionele entiteit verteenwoordig deur die Pous, die Biskop van Rome, en daarom ook die hoof ekklesiale setel van die Rooms-Katolieke Kerk van beide die ooste en die weste. Die Vatikaanstad is in 1984 deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys. Die Vatikaanse Musea (Musei Vaticani) huisves van die voorste kunsversamelings ter wêreld wat jaarliks deur sowat vier miljoen besoekers besigtig word. Die Vatikaanse Biblioteek met een miljoen boeke en honderdduisende manuskripte en ander dokumente van historiese belang word onder die grootstes en belangrikstes ter wêreld gereken. Sy versamelings is nogtans net toeganklik vir wetenskaplikes wat unieke werke wil bestudeer.

Buite die Vatikaanstad het die pouslike somerresidensie in Castel Gandolfo met 60 hektaar (sowat 25 km buite Rome geleë en tans 'n museum) en enkele kerke en paleise in Rome eksterritoriale status. Die laasgenoemdes dien as die ampsetels van dikasterieë (departemente) of ander strukture en liggame wat ondergeskik is aan die Romeinse Curie.

1. ↑ ^{1,0 1,1} (en) "Holy See (Vatican City)". Central Intelligence Agency. Besoek op 1 Oktober 2021.
2. ↑ (en) "Vatican City". Catholic-Pages.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 September 2019. Besoek op 27 Julie 2014.
3. ↑ (en) "Internet portal of Vatican City State". Vatikaanstad. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2013. Besoek op 27 Julie 2014.
4. ↑ (en) Gerhard Robbers, Encyclopedia of World Constitutions, Infobase Publishing, 2006, ISBN 978-0-8160-6078-8, bl. 1009
5. ↑ (en) Nick Megoran, "Theocracy" in International Encyclopedia of Human Geography, vol. 11, Elsevier 2009 ISBN 978-0-08-044911-1, bl. 226
6. ↑ (it) Stato della Città del Vaticano – Stato e Governo: Organi dello Stato. "La forma di governo è la monarchia assoluta. Capo dello Stato è il Sommo Pontefice, che ha la pienezza dei poteri legislativo, esecutivo e giudiziario." Besoek op 11 Junie 2019