Haiti

Haiti
Repiblik Ayiti République d'Haïti
Bayraq Gerb[d]
L'Union Fait La Force Azadlıq, bərabərlik, qardaşlıq
Himn: The Dessalines Song
Rəsmi dilləri	fransız dili, Haiti kreol dili
Paytaxt	Port-o-Prens -2 440 min (2015-ci il)
İdarəetmə forması	Respublika
Prezident	Edgard Leblanc Fils
Baş nazir	Fritz Belizaire
Sahəsi	Dünyada 143-cü
• Ümumi	27750 km²
• Su sahəsi (%)	0,7
Əhalisi
• Əhali	10,1 milyon nəfər (88-ci)
• Siyahıyaalma (7.VIII.2003)	7 929 048 nəf.
• Sıxlıq	363 nəf./km²
• Ümumi	20.877.414.952 $[1], 20.253.551.885 $[1]
ÜDM (AQP)
• Ümumi	18,31 milyard dollar  (145-ci)
• Adambaşına	1 800 dollar
İnternet domeni	.ht
ISO kodu	HT
BOK kodu	HAI
Telefon kodu	+509
Saat qurşaqları	UTC−05:00
Nəqliyyatın yönü	sağ[d][2]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haiti

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.

Haiti Respublikası (fr. République d'Haïti və Haiti kreol : Repiblik Ayiti) — Karib dənizində Haiti adasının qərbində yerləşən ada ölkəsidir. Ölkənin yeganə quru sərhədinə malik qonşusu Haitinin şərqində yerləşən Dominikan Respublikasıdır.[1] Haiti Respublikası qərbdə Kuba və Yamaykayla, şimalda isə Baham Adaları ilə su sərhədlərinə malikdir.[2] Vest-Hind regionunda 11.4 milyon əhali sayıyla birinci yerdə qərarlaşır. 27750 km²  ərazisiylə regionda ən böyük 3-cü ölkədir. Ölkənin paytaxtı Port-o-Prensdir və ölkənin şərq sahilində-Qonav körfəzində yerləşir.[3]

1492-ci ildə Xristofor Kolumbun bölgəyə gəlişindən öncə adada Taino xalqı yaşayırdı.^[3] X.Kolumbun gəlişiylə birlikdə bölgə 1697-ci ilə qədər ispan koloniyası olmuşdur. İndiki Haiti dövlətinin ərazisi olan bölgə İspaniya tərəfindən Fransaya verilir. Beləliklə adanın qərbi Santo Dominqo adlandırılır və fransız koloniyasına çevrilir. Kolonial rejimdən sonra 1804-ci ildə müstəqilliyini əldə edərək bölgədə ilk müstəqil dövlətlərdən biri olur.^[4]

İlk müstəqil olduğu vaxtlardan günümüzə qədər ölkədə hər zaman siyasi qeyri-stabillik müşahidə edilmişdir. 2004-cü ildə baş verən hərbi çevriliş və 2010-cü ildəki Haiti zəlzələsi ölkənin iqtisadi və siyasi vəziyyətini daha da pisləşdirmiş, ölkənin stabilliyini dərindən sarsmışdır.[4] Haiti Respublikası BMT-nin və Karib Ölkələri Birliyinin qurucularından biridir.[5] Həmçinin ölkə BVF və ÜTT-nin də üzvüdür. Tarixi olaraq kasıb və qeyri-stabil olan Haiti Amerika qitəsində ən aşağı İnsan İnkişaf İndeksinə sahib olan ölkədir.[6]

1. ↑ ^{1 2} https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Dünya Bankı.
2. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
3. ↑ "History". Taino Museum (ingilis). 2024-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-20.
4. ↑ "History of Haiti | Revolution, Independence, Flag, & Map | Britannica". www.britannica.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-09-20.