Neron

Neron
lat. Nerō Claudius Caesar Augustus Germanicus
Romanın V imperatoru
13 oktyabr 54 – 9 iyun 68
Əvvəlki	Klavdi
Sonrakı	Qalba
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	Lucius Domitius Ahenobarbus
Doğum tarixi	15 dekabr 37
Doğum yeri	Anzio
Vəfat tarixi	9 iyun 68 (30 yaşında)
Vəfat yeri	Roma
Vəfat səbəbi	qanitirmə[d]
Fəaliyyəti	şair, siyasətçi, hərbi qulluqçu, musiqiçi
Atası	Qney Domitsi Aqenobarb (bioloji) Klavdi (atalığı)
Anası	Gənc Aqrippina
Həyat yoldaşları	Klaudia Oktavia Poppeya Sabina Statiliya Messalina
Uşağı	Klavdiya Avqusta
Ailəsi	Yulilər-Klavdilər
Dini	Qədim Romada din
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Neron (lat. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus; 15 dekabr 37^[1][2] – 9 iyun 68^[1], Roma) — Yulilər-Klavdilər sülaləsindən son Roma imperatoru (54–68). Klavdi tərəfindən övladlığa götürülmüş və vəliəhd təyin olunmuşdur.

Neron Klaudius, Sezar Drusus kimi, 13 oktyabr 54-cü ildə imperator Klaudiusun ölümündən sonra Roma taxtında oturmuşdur.

54-cü ildən 68-ci ilə qədər imperiyanı idarə edən Neron diqqəti diplomatiyaya, ticarətə və imperiyanın mədəni səviyyəsinin artırılmasına yönəltmişdir. Teatrlar tikilməsini əmr etmiş və atletika yarışları təşkil etmişdir. Onun hakimiyyəti dövründə Parfiya İmperiyası ilə uğurlu müharibə aparıldı, ardınca sülh danışıqları aparmış (58–63), 60–61-ci illərdəki İngilis üsyanı yatırılmış və Yunanıstanla diplomatik əlaqələri möhkəmləndirmişdir. 68-ci ildə hərbi çevrilişlə devrilən Neron, Roma Senatı tərəfindən edam təhlükəsi altında vəzir Epafroditosun köməyi ilə özünü öldürmək məcburiyyətində qalmışdır.

Məşhur tarix Neronu şorgöz və zalım kimi xatırlayır. İmperatorların və xristianların ilk təqibçilərindən biri kimi tanınır. Bu hekayələr bəzi erkən xristian yazıçıları və tarixçiləri Takitus, Suetonius və Kassius Dionun dediklərinə əsaslanır. Digər tərəfdən, bəzi köhnə mənbələrə görə, Neron hakimiyyətdə olduğu müddətdə və sonra çox məşhur idi. Neron təsviri sənət, musiqi və idman tədbirlərinə həvəskar bir imperator idi, lakin Neronun Romanın yandırıldığı zaman lira çaldığı məlumatı səhvdir. Yanğın zamanı Nero yanğından 56 kilometr aralıdakı dənizkənarı evində idi. Neron xəbər alanda dərhal Romaya getdi və yanğınsöndürmə işlərinə başladı.

1. ↑ ^{1 2} https://www.avoindata.fi/data/fi/dataset/yle-arkiston-historiallinen-tapahtumakalenteri.
2. ↑ Любкер Ф. Nero (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 914–915.