Jordania | |
المملكة الأردنّيّة الهاشميّة Al Mamlakah al Ourdouniyah al Hashimiyah Rouantelezh hachemit Jordania | |
Banniel | Skoed-ardamez |
Ger-stur broadel | الله، الوطن، الملك Allāh, al-Wațan, al-Malik An Doue, ar Vro, ar Roue |
Kan broadel | السلام الملكي الأردني As-Salām al-Malakī al-Ourdonī Peoc'h da roue Jordania |
Lec'hiadur | |
31° 00' N - 36° 00' R | |
Aozadur ar Stad | |
Kêr-benn ha kêr vrasañ |
عمّان Ammān 31° 57' N - 35° 56' R |
Yezh ofisiel | Arabeg Saozneg (gouezet gant ar renkadoù krenn hag uhel) |
Dizalc'hiezh | 25 a viz Mae 1946 |
Pan echuas al leuriadur bet roet d'ar Rouantelezh-Unanet gant Kevre ar Broadoù d'an 23 a viz Gwengolo 1922 | |
Gouarnamant | Monarkiezh vonreizhel |
Roue | Abdallah II (7 a viz C'hwevrer 1999) |
Pennmaodiern | Bisher Al-Khasawneh (12 a viz Gwengolo 2020) |
Lezennerezh | Parlamant |
Kambr uhel : | Sened |
Kambr izel : | Kambr an Dilennidi |
Douaroniezh | |
Gorread | 89 342 km² (112vet er bed) |
Douar : | 88 802 km² |
Dour : | 540 km² |
Uhelder keitat | 723 m |
Izelañ : | – 408 m (Mor Marv) |
Uhelañ : | 1 854 m (Jebel Oum ad-Dami) |
Bevennoù | 1 635 km |
Stadoù amezek | Iraq (181 km) Israel (238 km) Arabia Saoudat (744 km) Siria (375 km) Sisjordania (97 km) |
Aodoù | 26 km |
Hin | Dezerzhioù krin Glaveier er chornôg (Du-Ebrel) |
Poblañs | |
Niver | 7 930 491 (Gouhere 2014, prizadur) |
Renk er bed | 98vet |
Stankter | 88,77 annezad/km² |
Armerzh | |
KDK (US$ 2013) | 40,02 milmilion (105vet) |
FDD (2014) | 0,745 Krenn (77vet) |
Moneiz | Dinar jordanian (JOD) 1 JOD = 1 000 fil |
Andonioù The World Factbook • The Hashemite Kingdom of Jordan UNDP - Human Development Reports |
Jordania[1], ent-ofisiel Rouantelezh hachemit Jordania, zo ur vro eus ar Reter-Nesañ lec'hiet er reter da Sisjordania hag Israel, en norzh da Arabia Saoudat, er c'hornôg da Irak hag er su da Siria.
Ur rouantelezh vonreizhel eo, hag un ezel eus ABU, eus ar C'hevre Arab hag eus Aozadur ar C'hevelerezh Islamek.
Da heul ar Brezel-bed kentañ ha freuzidigezh an Impalaeriezh Otoman, Kevredigezh ar Broadoù a leuras ar Rouantelezh-Unanet (R.-U.) da c'houarn an tamm brasañ eus ar Reter-Nesañ. E 1921 e tivizas al leuriad krouiñ ur rannvro damemren, anvet Emirelezh Treuzjordania, disrannet diouzh Palestina. E 1946 e c'hoarvezas dizalc'hegezh Treuzjordania, a droas da Rouantelezh Hachemit Jordania, renet gant ar roue Abdallah Iañ Jordania betek 1951 ha Talal Iañ eus 1951 betek e zilez e 1952.
Ar roue Hussein Iañ, a renas war-lerc'h e dad, a zeuas a-benn da gas e vro war-raok en desped d'ar gevezerezh a voe etre SUA, URSS hag an R.-U., lod Stadoù arab, Israel hag un darn vras eus poblañs Palestina.
E 1967 e rankas Jordania lezel Glann Gornôgel ar stêr Jordan gant Israel a-c'houde ar Brezel C'hwec'h Devezh. E 1988 e tilezas Hussein Iañ arc'hadur Jordania er Glann Gornôgel, da vat ha da viken. Ur feur-emglev peoc'h a sinas gant Israel e 1994.
E vab Abdallah II, a voe roue e 1999 da heul marv e dad, a gendalc'has gant an adaozoù politikel hag armerzhel, met a-c'houde an Nevezamzer Arab
a c'hoarvezas er Reter-Nesañ adalek ar bloavezh 2010 e kendalc'h Jordaniz da c'houlenn muioc'h a frankizouriezh politikel, adaozadoù er gouarnamant ha gwellaennoù armerzhel.
Abaoe miz Genver 2014 emañ Jordania e Kuzul Surentez ABU, gant ur sez dibad, evit ar predad 2014-2015.[2],[3]