Evolucija

Ovaj članak govori o evoluciji u biologiji. Za druga značenja pojma evolucija pogledajte čvor-članak

Dio članaka o
Genetici
Ključne komponente
Hromosom DNK RNK Genom Nasljeđivanje Mutacija Nukleotid Varijacija
Pregled Indeks
Historija i teme
Uvod Historija Evolucija (molekularna) Populacijska genetika Mendelovi zakoni Kvantitativna genetika Molekularna genetika
Istraživanje
DNK sekvenciranje Genetičko inženjerstvo Genomika ( šablon) Medicinska genetika
Podjela genetike
Personalizovana medicina
Personalizovana medicina
Portal biologija Portal molekularne i ćelijske biologije
p r u

Evolucija je proces promjena učestalosti naslijednih osobina neke biološke populacije živih bića od jedne do druge generacije. Ove osobine su kodirane u obliku gena, koji se kopiraju prilikom razmnožavanja i naslijeđuju ih potomci. Mutiranjem nekih od tih gena nastaju različite varijante (aleli) gena, koji mogu prouzrokovati izmjenjene ili čak potpuno nove osobine. Ove varijante, kao rekombiniranje, polahko dovode do značajno izraženih razlika (genetička varijabilnost) između jedinki.

Evolucija se odvija kada se promijeni učestalost ovih alela u nekoj populaciji (frekvencija alela u genskom fondu (gene pool-u), što dovodi da se ove osobine u toj populaciji češće ili rijeđe pojavljuju. To se događa bilo putem prirodnog odabira (različitim odnosima i brzinama razmnožavanja i sposobnostima preživljavanja zbog ovih osobina) ili slučajno putem genetičkog drifta. Sasvim pojednostavljeno, evolucija se ispoljava u kontinuiranom procesu mijenjanja genetičkog sastava populacije.

Teorija evolucije putem selekcije je prvi put detaljno predstavljena 1859. godine u knjizi Charles Darwina Porijeklo vrsta putem prirodnog odabiranja (uobičajeno: Porijeklo vrsta; izvornik: eng. The Origin of Species by means of natural selection or preservation of favoured races in the struggle for life)^[2]). Generalni okvir savremenog koncepta teorije organske evolucije, Darwin je kompletirao u djelu Porijeklo čovjeka i selekcija u vezi sa spolom (en.: The Descedent of man and selection in relation to sex).^[3]

Tokom 1930-ih biolozi su povezali prirodni odabir koji je opisao Darwin s Mendelovim zakonima naslijeđivanja. Iz toga je nastala sintetička teorija evolucije. Ova teorija definira evoluciju kao vremenu promjenu relativne učestalosti alela (frekvenciju alela) u nekoj populaciji.^[4] Putem svojih opisnih i uzročnih postulata, ova teorija je postala jedna od središnjih organizacijskih principa moderne biologije, dajući neke od temeljnih objašnjenja raznolikosti života na Zemlji.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom ciccareli
2. ^ Darwin C. (1951): The Origin of Species by means of natural selection or preservation of favoured races in the struggle for life. Reprint, reset from the author's sixth and final edition of 1872. Oxford University Press, London - New York - Toronto
3. ^ Darwin C. (1913): 'The Descedent of Man and Selection in Relation to Sex. John Murray, London,
4. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom stoltzfus