Tulij

Tulij,  ₆₉Tm

Tulij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Tulij, Tm, 69
Serija	Lantanoidi
Grupa, Perioda, Blok	La, 6, f
Izgled	srebrenosivi metal
CAS registarski broj	7440-30-4
Zastupljenost	1,9 · 10-5[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	168,93422(2)[2][3] u
Atomski radijus (izračunat)	174,6 (222) pm
Kovalentni radijus	190 pm
Van der Waalsov radijus	- pm
Elektronska konfiguracija	[Xe] 4f136s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 31, 8, 2
1. energija ionizacije	596,7 kJ/mol
2. energija ionizacije	1160 kJ/mol
3. energija ionizacije	2285 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Mohsova skala tvrdoće	2-3
Kristalna struktura	heksagonalna
Gustoća	9318[4] kg/m3 pri 298,15 K
Magnetizam	paramagnetičan (Χm = 0,017)[5]
Tačka topljenja	1818 K (1545 °C)
Tačka ključanja	2223[6] K (1950 °C)
Molarni volumen	19,1 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	247[6] kJ/mol
Toplota topljenja	16,8 kJ/mol
Brzina zvuka	m/s
Specifična toplota	160 J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	1,477 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	16,8 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	2, 3, 4
Elektrodni potencijal	-2,32 V (Tm3+ + 3e- → Tm)
Elektronegativnost	1,25 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 167Tm sin 9,25 d ε 0,748 167Er 168Tm sin 93,1 d ε 0,257 168Er 169Tm 100 % Stabilan 170Tm sin 128,6 d β- 0,314 170Yb 171Tm sin 63,6 h β- 1,880 171Yb
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja F Lahko zapaljivo Xi Nadražujuće
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 15-17-36/37 S: 26-36-43
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Tulij je hemijski element sa simblom Tm i atomskim brojem 69. On je trinaesti element po redu u seriji lantanoida. Poput ostalih lantanoida, njegovo najčešće oksidacijsko stanje je +3, u kojem se nalazi u svojim oksidima, halidima i drugim spojevima. U vodenim rastvorima, poput spojeva drugih lantanoida, njegovi rastvorljivi spojevi grade komplekse sa devet molekula vode. Godine 1879. švedski hemičar Per Teodor Cleve odvojio je okside "rijetke zemlje" erbije (erbij(III)-oksid) na dvije, prethodno nepoznate, komponente, koje je nazvao holmija (holmij(III)-oksid) i tulija (tulij(III)-oksid). Bili su to oksidi elemenata holmija i tulija. Relativno čisti uzorak metalnog tulija prvi put je dobijen 1911. godine.

Tulij je drugi najrjeđi element među lantanoidima, nakon prometija, a na Zemlji se može naći samo u tragovima. Ovaj metal se vrlo lahko obrađuje, a ima svijetli srebreno-sivi sjaj. Relativno je mehak, a izložen djelovanjem kisika iz zraka polahko tamni. Uprkos njegove visoke cijene i rijetkost, tulij se koristi kao izvor radijacije u prenosnim rendgenskim uređajima te u nekim laserima čvrstog stanja. Nema značajnije biološke uloge i nije pretjerano otrovan.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom binder
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom IUPAC
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom CIAAW
4. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Greenwood
5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Weast
6. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Zhang