Arte

Ang alampat kun arte usa ka halapad nga tawhanong kalihokan ug ang mga sangputanan. Ang mga kalihokan naglakip sa mamugnao'ng buhat nga nagapakita og kabatid nga teknikal, katahom, gahom sa pagpalihok sa mga katawhan sa emosyonal nga paagi, o mga alinghuna bahin sa kon unsa ang mga butang kinahanglan.^[1][2][3]

Lisod ipasabot ang arte. Wala'y usa ka depinisyon kon unsa ang "arte" ug unsa ang ginapasabot niini,^[4][5][6] ug ang mga tawo aduna'y lahi kaayo nga mga ideya bahin niini. Ang tulo ka nag-unang matang sa biswal nga arte mao ang pagpintal, pagkulit, ug arkitektura.^[7] Ang teyatro, sayaw ug uban pang mga arte sa pagpasundayag, ingon man ang literatura, musika, sine ug uban pang medya sama sa interaktibong medya, ang tanan nahisakop sa usa ka labing lapad nga kahulugan sa mga artehan.^[1][8] Hangtud sa ika-17 nga gatosay, ang pulong nga "arte" nagatumbok sa bisan unsang kahanas ug wala magkalainlain gikan sa mga binuhat o kalamdag. Sa modernong paggamit niini, ang maayo'ng mga arte nahimulag gikan sa ubang mga porma sa kahanas tungod kay gipabilhan kini alang sa ilang kaugalingong kaayohan ug dili alang sa paagi'ng magamit kini.

Ang mga mosunod sagad ilakip sa mga arte:

• Arkitektura
• Biswal nga arte
• Sayaw
• Desinyo
• Drowing
• Sine
• Alamsulat (literatura)
• Musika
• Opera
• Pamintal
• Potograpiya
• Pamalak
• Pangulit
• Teyatro

Ang arte ug may kalabutan nga mga konsepto, sama sa pagkamamugnaon ug interpretasyon, mao ang mga hilisgutan sa usa ka sanga sa pilosopiya nga ginatawag og estetika.^[9] Gitun-an ang mga buhat sa arte gikan sa mga tigpangatungdana'ng magdukiduki ug mga magsasaysay.

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Art: definition". Oxford Dictionaries. Archived from the original on 1 Septiyembre 2016. Retrieved 25 Disyembre 2015.
2. ↑ "art". Merriam-Websters Dictionary. Archived from the original on 30 Agosto 2019. Retrieved 25 Disyembre 2015.
3. ↑ "Conceptual Art | Definition of Conceptual Art by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of Conceptual Art". Lexico Dictionaries | English (in English). Archived from the original on 14 Abril 2021. Retrieved 2021-03-18.
4. ↑ Stephen Davies (1991). Definitions of Art. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-9794-0.
5. ↑ Robert Stecker (1997). Artworks: Definition, Meaning, Value. Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-271-01596-5.
6. ↑ Noël Carroll, ed. (2000). Theories of Art Today. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-16354-9.
7. ↑ Vasari, Giorgio (18 Disyembre 2007). The Lives of the Most Excellent Painters, Sculptors, and Architects. Random House Publishing Group. ISBN 9780307432391. Archived from the original on 14 Abril 2021. Retrieved 8 Nobiyembre 2020.
8. ↑ "Art, n. 1". OED Online. December 2011. Oxford University Press. https://www.oed.com Archived 2008-01-11 at the Wayback Machine. (Accessed 26 February 2012.)
9. ↑ Kennick, W. E. (1979). Art and Philosophy: Readings in Aesthetics (in English). New York (NY): St. Martin's Press. pp. xi–xiii. ISBN 978-0-312-05391-8. OCLC 1064878696.