Bas (cemeg)

Bas

Enghraifft o:	dosbarth o endidau cemegol gyda chymwysiadau neu swyddogaethau tebyg
Math	cyfansoddyn cemegol
Y gwrthwyneb	asid
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Dosbarth o folecylau cemeg yw'r basau. Fe'u diffinnir^[1] yn ôl eu dawn wrth doddi mewn dŵr i greu hydoddiant ag iddo grynodiad [OH^-] yn fwy na 10⁻⁷ M. Gellir cymharu hyn ag asid, sy'n creu hydoddiant ag iddo grynodiad [H⁺] yn fwy na 10⁻⁷ M.

Mewn cemeg, mae bas yn hylif chwerw, llithrig ac sy'n newid lliw dangosydd megis litmws yn las. Mae hefyd yn adweithio gydag asid ac yn creu halennau drwy adwaith cemegol. Mae hydrocsid alcali yn fas, ac felly metel alcalïaidd sodiwm hydrocsid, calsiwm hydrocsid ayb. Mae'r mathau yma'n cynhyrchu ionau hydrocsid mewn hylif ac felly'n cael eu galw'n basau Arrheniws.

1. ↑ (Saesneg) Masterton W.L. & Hurley C.N. (1993) Chemistry. Principles & Reactions (2ed) Harcourt Brace Jovanovich publ