Bioamrywiaeth Cymru

Bioamrywiaeth Cymru
Barcud Coch yn Rhaeadr Gwy
Biota Flora Anifeiliaid Rhestr adar
Cadwraeth Ardaloedd Cadwraeth Arbennig
Sefydliadau Cyfoeth Naturiol Cymru Gwent Maldwyn Gogledd Cymru Maesyfed Gorllewin
Ardaloedd Gwarchodfeydd Lleol Gwarchodfeydd Cenedlaethol Parciau Cenedlaethol Ardaloedd Harddwch Naturiol
WiciBrosiect Cymru
v t e

Mae bioamrywiaeth Cymru yn cyfeirio at yr amrywiaeth eang o ecosystemau, organebau byw, a'r cyfansoddiadau genetig a geir yng Nghymru.^[1]

Mae Cymru yn benrhyn mynyddig yn bennaf, wedi'i leoli rhwng Lloegr a Môr Iwerddon, yn ymestyn dros 8,023 milltir sgwâr. Mae ganddi gynefinoedd daearol a llawer o ardaloedd gwarchodedig sy'n gyfoethog mewn bioamrywiaeth, gan gynnwys tri pharc cenedlaethol a phum Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol (AHNE). Y parciau cenedlaethol yw: Eryri, Arfordir Penfro, a Bannau Brycheiniog, a'r AHNEau : Ynys Môn, Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, Penrhyn Gŵyr, Penrhyn Llŷn, a Dyffryn Gwy (yn rhannol yn Lloegr).^[2] Mae gan Gymru hefyd lawer o leoliadau wedi'u categoreiddio fel Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig, Ardal Cadwraeth Arbennig, Ardal Gwarchodaeth Arbennig a gwarchodfa natur leol. Mae llawer o sŵau a gerddi, gan gynnwys Gardd Fotaneg Genedlaethol Cymru.^[1]

Ar yr arfordir, gellir dod o hyd i amrywiaeth eang o rywogaethau fel morloi, dolffiniaid, siarcod, slefrod môr, crancod a chimychiaid. Mae yna hefyd gytrefi adar môr ar yr ynysoedd ger yr arfordir.^[1] Rhywogaethau sydd ond i'w cael yng Nghymru yw lili Maesyfed a math o bysgodyn, y gwyniad, sydd i'w ganfod yn Llyn Bala yn unig.^[1][3] Tegeirian y fign galch (Liparis loeselii) yw un o'r rhywogaethau sydd dan y bygythiad mwyaf yng ngogledd orllewin Ewrop ac mae wedi diflannu o sawl man yng Nghymru.^[4] Mae Llywodraeth Cymru yn ariannu Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC), Plantlife, Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a grŵp ecosystemau arfordirol Partneriaeth Bioamrywiaeth Cymru i helpu i ailadeiladu ei gynefin naturiol a sicrhau dyfodol y rhywogaeth hon sydd dan fygythiad.^[3][4]

Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio'n agos gyda Phartneriaeth Bioamrywiaeth Cymru (PBC) sy'n hyrwyddo ac yn monitro cynllun gweithredu bioamrywiaeth Cymru. Yn 2010 lansiodd Llywodraeth Cymru Fframwaith Amgylchedd Naturiol, "Cymru Fyw", sy'n canolbwyntio ar reoli tir a morol cynaliadwy yng Nghymru.^[5]

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2 1.3} "Wales Biodiversity Partnership - Biodiversity". www.biodiversitywales.org.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 Gorffennaf 2022.
2. ↑ "Areas of Outstanding Natural Beauty" (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 Ionawr 2014. Cyrchwyd 23 Mai 2019.
3. ↑ ^{3.0 3.1} "Wales Biodiversity Partnership - Biodiversity in Wales". www.biodiversitywales.org.uk. Cyrchwyd 2022-07-20.
4. ↑ ^{4.0 4.1} "Wales Biodiversity Partnership - Coastal". www.biodiversitywales.org.uk. Cyrchwyd 2022-07-20.
5. ↑ Griffiths, John (2011). "Written Statement - The Natural Environment Framework 'A Living Wales'". Llywodraeth Cymru Welsh Government. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 12 August 2011.