Damascus

Damascus

Math	dinas, dinas fawr, populated place in Syria, national capital, y ddinas fwyaf
LL-Q7913 (ron)-KlaudiuMihaila-Damasc.wav, Q3766-ar.oga
Poblogaeth	2,685,360
Cylchfa amser	UTC+03:00
Gefeilldref/i	Ankara, Denizli, Istanbul, Buenos Aires, Emirate of Dubai, Yerevan, Málaga, São Paulo, Toronto, Cairo, Tokyo, Amman, Athen, Ferrara, Fflorens, Rabat, Bwcarést, Córdoba, Madrid, Budapest, Dubai, Beirut, Toledo, Baghdad
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Arabeg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Hauran
Sir	Rhaglawiaeth Damascus
Gwlad	Syria
Arwynebedd	105 km²
Uwch y môr	680 ±1 metr
Gerllaw	Barada
Cyfesurynnau	33.51°N 36.29°E
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Damascus neu Dimashq (Arabeg دمشق), a elwir hefyd Esh Sham ar lafar yn Arabeg, yw prifddinas Syria.^[1] Fe'i gelwir yn aml, yn Syria, fel aš-Šām (الشَّام) a'i enw "Dinas Jasmin" (مَدِينَة الْيَاسْمِين Madīnat al-Yāsmīn).

Fe'i lleolir yn ne-ddwyrain y wlad, yn agos i'r ffin â Libanus ac mae ganddi boblogaeth o tua 2,685,360 (2024)^[2] ac arwynebedd o tua 105 km2. ^[3] Daeth yn ddinas fwyaf y wlad yn gynnar yn y 2010au, yn dilyn y dirywiad ym mhoblogaeth Aleppo wedi Brwydr Aleppo (2012–2016). Mae Damascus yn ganolfan ddiwylliannol fawr yn y Lefant a'r byd Arabaidd.

Yn ne-orllewin Syria, mae Damascus yn ganolbwynt ardal fetropolitan fawr sydd wedi'i hymgorffori ar odre dwyreiniol y mynyddoedd, 80 cilomedr (50 milltir) i mewn i'r tir o lan ddwyreiniol Môr y Canoldir ar lwyfandir 680 metr (2,230 tr) uwch lefel y môr. Yma, ceir hinsawdd sych oherwydd yr effaith y "glaw cysgodol". Llifa Afon Barada trwy Damascus.

Mae hi'n un o ddinasoedd hynaf yn y byd ac yn ddinas fasnachol o'r cychwyn un. Roedd yn un o ddeg dinas y Decapolis yn nghyfnod y Rhufeiniaid. Yno y ceir y Stryd a elwir Syth. Ar ei ffordd i Ddamascus y cafodd sant Paul o Darsus ei droedigaeth.

Mae'r Fosg Fawr, a elwir weithiau'n "Fosg yr Ummaiaid yn un o'r rhai pwysicaf yn y byd Arabaidd. Dywedir bod Ioan Fedyddiwr wedi'i gladdu yno ac mae'n sanctaidd i Fwslemiaid a Christnogion fel ei gilydd.

Dan reolaeth Saladin roedd Damascus yn ganolfan weinyddol bwysig. Mae beddrod Saladin i'w gweld yn y ddinas heddiw. Roedd hi dan reolaeth yr Ottomaniaid o 1516 hyd 1918. Cipiwyd y ddinas gan Ffrainc yn 1920. Daeth yn brifddinas y Syria annibynnol yn 1941.

1. ↑ Almaany Team. "معنى كلمة الفَيْحَاءُ في معجم المعاني الجامع والمعجم الوسيط – معجم عربي عربي – صفحة 1". almaany.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 Hydref 2017. Cyrchwyd 24 Hydref 2017.
2. ↑ "Damascus Population 2024". Cyrchwyd 25 Rhagfyr 2024.
3. ↑ Albaath.news statement by the governor of Damascus, Syria Archifwyd 16 Mai 2011 yn y Peiriant Wayback Nodyn:In lang, Ebrill 2010