Llanelltud

Llanelltud
Math	cymuned
Poblogaeth	469
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.7576°N 3.9051°W
Cod SYG	W04000075
Cod OS	SH714194
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru)
AS/au y DU	Liz Saville Roberts (Plaid Cymru)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pentref bychan, plwyf eglwysig a chymuned yng Ngwynedd yw Llanelltud ( ynganiad ) ^[1] (hefyd Llanelltyd). Saif ger y briffordd A470, ychydig i'r gogledd o dref Dolgellau ac ar lan ogleddol Afon Mawddach. Ceir gweddillion Abaty Cymer ychydig i'r dwyrain, abaty Sistersaidd a sefydlwyd yn 1199.

Mae'r eglwys bresennol, a gysegrir i Sant Illtud, yn adeilad diweddar, yn dyddio o 1900, ond mae'r fynwent gron yn awgrymu fod y safle yn un hynafol.

Heblaw pentrefi Llanelltud a'r Bont-ddu, mae'r gymuned yn cynnwys copa Diffwys, y copa uchaf yn y Rhinogau, a Mwynfeydd aur Clogau. Roedd poblogaeth y gymuned yn 495 yn 2001. Yma hefyd roedd Hengwrt, plasdy Robert Vaughan (c.1592 - 1667), y casglwr llawysgrifau.