Penrhosllugwy

Penrhosllugwy oedd maerdref Cwmwd Twrcelyn, un o chwech ar yr ynys. Nid oes olion o’r faerdref yn bodoli. Fel gweddill yr ynys y prif alwedigaeth oedd gweithio y tir, adranau o dir yn cael ei rannu rhwng dynion taeog gan y Tywysog neu ei swyddogion. Roedd rhaid i’r tenantiaid ddarparu bwyd, tanwydd, rhai nwyddau domestig, llafur a rhent i’r cwrt. Buasai y Tywysog yn gadael ei brif gwrt yn Aberffraw i dreulio amser yn ei faesdrefi dair gwaith y flwyddyn.

Ceir eglwys y plwyf ym Mhenrhosllugwy, sef Eglwys Sant Mihangel.

Lleolir Mynydd Bodafon ym mhlwyf Mhenroslligwy.