Pwnjabeg

Pwnjabeg

Enghraifft o:	iaith fyw, iaith naturiol, iaith
Math	Punjabi dialects and languages
Lleoliad	Punjab, Kashmir
Enw brodorol	پنجابی
Nifer y siaradwyr	125,000,000 (2021)[1]
cod ISO 639-1	pa
cod ISO 639-2	pan
cod ISO 639-3	pan
Gwladwriaeth	Pacistan, India, y Deyrnas Unedig, Cenia, Maleisia, De Affrica, Bangladesh, Gweriniaeth Pobl Tsieina, Canada, Gwlad Tai, Ffiji, Affganistan, Sawdi Arabia, Yr Emiradau Arabaidd Unedig, Unol Daleithiau America, Awstralia, Singapôr, Unknown, Sbaen
Rhanbarth	Azad Kashmir, Jammu a Kashmir, Unknown, Gorllewin Bengal, Punjab, Haryana, Delhi, Punjab, Islamabad Capital Territory
System ysgrifennu	Shahmukhi, Gurmukhi, Urdu orthography
Corff rheoleiddio	Department of Languages, Punjab, Punjab Institute of Language, Art, and Culture
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Iaith Indo-Ewropeaidd a siaradir yn rhanbarth ddaearyddol Punjab ar isgyfandir India yw Pwnjabeg.^[2] Mae'n perthyn i is-deulu'r ieithoedd Indo-Iraneg ac yn agos iawn i Wrdw.

Cadarnle'r Bwnjabeg yw talaith y Punjab yn India a thalaith y Punjab ym Mhacistan. Ceir yn ogystal nifer o siaradwyr Pwnjabeg yn nhaleithiau Rajasthan ac Uttar Pradesh. Mae'n iaith swyddogol talaith Punjab India.

Yn nhermau daearyddiaeth ieithyddol, mae'r iaith yn ffinio â'r ieithoedd Lahnda i'r gogledd (Jammu a Kashmir), Rajastani i'r de, Hindi i'r dwyrain a Pahari Orllewinol a Dardeg i'r gogledd-ddwyrain.

Yn niwylliannol mae gan yr iaith Bwnjabeg gysylltiad cryf â chrefydd Siciaeth, a sefydlwyd ar ddiwedd y 15g. Dyfeisiwyd yr wyddor Gurmukhi, seiliedig ar Nagari (gwyddor Hindi ac ieithoedd eraill). Cyn y 19g, Perseg ac Wrdw oedd ieithoedd llenyddol y Punjab, ond gyda thyfiant ymwybyddiaeth gymunedol y Siciaid daethpwyd i ddefnyddio'r iaith lafar fwyfwy fel cyfrwng llenyddol ac erbyn heddiw mae llenyddiaeth Bwnjabeg wedi hen ennill ei phlwyf.

1. ↑ https://m.tribuneindia.com/news/punjab/12-5-crore-people-are-speaking-punjabi-worldwide-today-220786. dyddiad cyrchiad: 22 Mehefin 2022.
2. ↑ Geiriadur yr Academi, "Punjabi".