Bonn

Tiu ĉi artikolo temas pri la germana urbo Bonn, esperante Bonno. Unu mezan leteron malpli havas la franca urbo Bono, franclingve Beaune.

Bonn
DEC
urbego • ĉefregioncentro • universitata urbo • urbo • federacia urbo • eksterdistrikta urbo de Nordrejn-Vestfalio • urba komunumo de Germanio • sidejo de registaro • rezidejo • ŝtata eksĉefurbo • ŝtata ĉefurbo
Ĝemelurboj Oksfordo • La-Pazo • Opole • Tel-Avivo • Potsdam • Buĥaro • Aveiro • Yogyakarta • Minsko • Belfasto • Cape Coast • Budafok • Ramallah • Ĉengduo vd
Administrado
Federacia lando	Nordrejn-Vestfalio
Distriktaro	Distriktaro Köln
Distrikto	eksterdistrikta urbo
Regiono	Rejnlando
Urborajtoj	Urbo (Stadt)
Telefona antaŭkodo	0228
Poŝtkodo	53111–53229
Aŭtomobila kodo	BN
Oficiala Municipokodo	05314000
NUTS	DEA22
Subdivido	4 urbodistriktoj (Stadtbezirke)
Politiko
Komunumestro	Katja Dörner
Partio de komunumestro	GRÜNE (verduloj
Adreso de la administrejo	Berliner Platz 2, 53111 Bonn
Demografio
Loĝantaro	336465 (stato 2022-12-31) [fonto: landa statistika oficejo]
Geografio
Geografia situo	50° 44′ N, 7° 6′ O (mapo)50.7338888888897.0997222222222Koordinatoj: 50° 44′ N, 7° 6′ O (mapo)
Alto super la marnivelo	60 m
Areo	141 km²
Oficiala retejo	https://www.bonn.de/
v • d • r

Bonn - jen germane,^[1] pli frue latine Bonna, en Esperanto Bonno^[2] - estas eksterdistrikta urbo en la germana federacia lando Nordrejn-Vestfalio, situanta ĉe ambaŭ bordoj de la rivero Rejno. Ĝi havas pli ol 2.000-jaran historion kaj estas unu el la plej malnovaj urboj de Germanio. Ĝis la fino de la 18-a jarcento Bonn estis rezidejo de la feŭda Princo-elektista Kolonjo, kaj multaj kasteloj kaj pliaj konstruaĵoj aparte el la epokoj de baroko kaj rokoko dominas la urbocentron. Dum 1770 en la urbo naskiĝis la komponisto Ludwig van Beethoven. Ĝis la fino de la 19-a jarcento la universitato de Bonn iĝis unu el la plej gravaj germanaj altlernejoj: la urbo, kiu situas pitoreske riveroborde inter montetoj riĉaj je arbaroj, vitejoj kaj pluraj fortikaĵaj ruinoj, iĝis ŝatata loĝoregiono de studentoj, intelektuloj kaj pensiuloj.

De 1949 ĝis 1990 Bonn estis ĉefurbo de Federacia Respubliko Germanio. Ĝis 1999 ĝi restis sidejo de la germana registaro. Malgraŭ la translokiĝo de la parlamento (Bundestag) kaj de partoj de la registaro al Berlino, daŭre 6 germanaj ministerioj havas sian ĉefan sidejon en Bonn; pliaj ministerioj havas duan sidejon tie.

Inter 1986 kaj 1995 Germana Esperanto-Junularo kaj Germana Esperanto-Asocio havis komunan centran oficejon en la kerno de la tiama registara kvartalo: Pli pri Esperanto en Bonn vidu sube.

En tiu urboparto, kiu intertempe nomiĝas "federacia kvartalo" (germane Bundesviertel) dum julio 2006 inaŭguriĝis "UN-kampuso", sur kies areo troviĝas la plejmulto el la 13 organizoj de Unuiĝintaj Nacioj (UN), kiuj havas sian sidejon en Bonn. Krom tiuj organizoj, administraj sidejoj de grandaj germaniaj entreprenoj, la centra sidejo de la internacia germanlingva radio "Germana Ondo" (germane Deutsche Welle) kaj la "Internacia Kongresejo Federacia Domo Bonn" (en kies centra halo ĝis 1999 kunvenis la parlamento de Germanio) dominas tiun ĉi urboparton.

1. ↑ prononco laŭ la Internacia Fonetika Alfabeto bɔn  aŭskulti
2. ↑ Plena Ilustrita vortaro de Esperanto el 2020, same jam en la eldono de 1970 (p. 119)