Karbona dioksido

Karbona dioksido
speco de kemiaĵo
acida oksido • oxocarbon
Ĝeneralaĵoj
Nomo	Karbona dioksido
Kemia formulo	CO₂
CAS-numero-kodo	124-38-9
PubChem-kodo	280
ChemSpider-kodo	274
SMILES	O=C=O
Karakterizaĵoj
Molmaso	44.009 g/mol
Fazo de materio	gaso
Denseco	1.98 g/L
Sekurecaj indikoj
Pridanĝeraj indikoj nekonata GHS etikedigo de kemiaĵoj R: S:
Se eble, uziĝu unuoj de la Sistemo Internacia de Unuoj. Escepte de la notoj alie indikitaj, la datumoj rilatas al materialoj laŭ la ordinaraj normoj pri temperaturo kaj premo (25o kaj premo je 1 atmosfero aŭ 760 mm de Hg).
v • d • r

Karbona dioksido^[1] (CO₂) estas senkolora, senodora gaso, pli peza ol la aero. Likvigite, ĝi forte vaporiĝas kaj dumtempe detiras varmon el la ĉirkaŭaĵo, tiel ke ekestas blanka "karbondioksida neĝo" (alia nomo: "seka glacio"). Tiu seka glacio vaporiĝas sen fandiĝo (sublimiĝas je −78,48 °C kaj 760 mmHg), tial ĝi estas bonega malvarmiga kaj konserviga materialo.

Ĝi solviĝas en akvo al karbonata acido (H₂CO₃). Ĝi estas uzata por karbondioksidaj trinkaĵoj, al kiuj la karbonata acido donas piketan, acidetan guston.

Ĉar karbona dioksido estas pli peza ol oksigeno, ĝi emas forpeli oksigenon el profundejoj kaj formi gasajn lagojn. Tial eblas sufokiĝi en tiaj lokoj, ekzemple putoj aŭ siloj. Vidu: mosto

La karbona dioksido estas ĉefa komponanto de la aero, kun ĉirkaŭ 0,038% laŭ volumeno. Ĝi estas grava ĉar ĝi estas uzata de la plantoj por la fotosintezo. Krome, ĝi estas baza aganto en la forceja efiko kaj pro tio oni klopodas ekde diversaj instancoj malpliigi ties eligadon al la atmosfero dum la lastaj jardekoj (fine de la 20-a jarcento kaj komenco de la 21-a jarcento).

1. ↑ Zdeněk Pluhař (2011). SISTEMA ĤEMIA NOMENKLATURO EN ESPERANTO, p. 25. Arkivita el la originalo je 2015-07-06. Alirita 2016-11-17 .