Kimbunda lingvo

Kimbunda
Kimbundu
lingvo • moderna lingvo
Kimbundu
Parolata en	Angolo
Denaskaj parolantoj	3 ĝis 4 milionoj
Skribo	Latina skribo
Lingvistika klasifiko
Niĝerkonga Atlantika-Konga Benue-Konga Bantuida Suda Bantuida Bantua lingvaro Zono H kimbunda
Oficiala statuso
Oficiala lingvo en	Angolo
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-2	kmb
ISO 639-3	kmb
SIL	KMB
Glottolog	kimb1241
Angla nomo	Kimbundu
Franca nomo	kimbundu
v • d • r

La kimbunda lingvo – propralingve „kimbundu“, laŭvorte „norda mbunda“ - estas afrika lingvo parolata en la nordokcidento de Angolo fare de 3 ĝis 4 milionoj da parolantoj el la etno de ambundoj („nordaj mbundoj“). La kimbunda estas bantua lingvo, kaj en Angolo estas oficiala ŝtata lingvo. Ĝia ISO-kodo estas kmb. La lingvo ne konfuziĝu kun la umbunda aŭ „suda mbunda“, kiun la lingvisto Malcolm Guthrie klasifikigis en la zono R de bantuaj lingvoj, dum la kimbunda estas en la zono H de tiu lingvaro.

Ekzistas dek unu dialektoj de la kimbunda: Ngola, Dembo, Jinga, Bondo, Bângala, Songo, Ibaco, Luanda, Quibala, Libolo kaj Quissama.

Dum la periodo de portugala koloniado, leĝo de la jaro 1919 malpermesis la uzon de lokaj lingvoj en angolaj lernejoj kaj permesis nur la portugalan tie. Tiu reguligo forte reduktis la uzon de la kimbunda inter altedukitaj kaj urbaj ŝtatanoj favore al la portugala. Aliflanke granda parto de la malurbe vivantaj eŭropanoj de la regiono lernis la lingvon por pli bone komuniki kun la lokaj afrikaj lingvanoj, kaj pluraj kimbundaj vortoj transpreniĝis al la ĉiutaga portugala lingvo loke parolata, du el ili probable eĉ el la kimbunda tra la portugala transpreniĝis al Esperanto (vidu sube). En la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, eĉ muzikaj grupoj de nur eŭropdevenaj kaj de miksite eŭrop- kaj afrikdevenaj artistoj kantis en la kimbunda, ekzemple la grupoj "Monami" kaj "Kamba iyami".

Parto de la afrikdevenaj loĝantoj de la angola provinco Malanje produktis kreolan miksaĵon de la kimbunda kaj portugala lingvoj, kies parolantoj nomatas Ambaquistas.