Koperniko

Koperniko
astronomo kaj matematikisto
Persona informo
Naskonomo	Niklas Koppernigk
Naskiĝo	19-a de februaro 1473 en Thorn (Toruno), en la provinco Reĝa Prusio, en la Krono de la Regno de Pollando
Morto	24-a de majo 1543 en Frauenburg (Frombork), en la provinco Reĝa Prusio, en la Krono de la Regno de Pollando
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Apopleksio vd
Tombo	Archcathedral Basilica of the Assumption of the Blessed Virgin Mary and Saint Andrew in Frombork (en) vd
Religio	romkatolikismo
Nacieco	prusio
Etno	poloj vd
Lingvoj	renesanca latino • meza pola lingvo • mezmalaltgermana • greka • latina • pola vd
Loĝloko	Frauenburg (Frombork)
Ŝtataneco	Prusio
Alma mater	Universitato de Ferrara - Doktoro de Kanona Juro (1503 (Gregoria)–1503 (Gregoria)) Universitato de Padovo (1501 (Gregoria)–1503 (Gregoria)) Universitato de Bolonjo (1496 (Gregoria)–1500 (Gregoria)) Jagelona Universitato (1491 (Gregoria)–1495 (Gregoria)) vd
Subskribo
Familio
Patro	Mikolaj Kopernik the Elder (en) vd
Patrino	Barbara Koppernigk (en) vd
Profesio
Okupo	astronomo kuracisto tradukisto diplomato verkisto kanoniko filozofo jurosciencisto juristo fizikisto ekonomikisto matematikisto kanoniko vd
Laborkampo	astronomio, matematiko
Aktiva en	Frombork vd
Doktoreca konsilisto	Domenico Maria Novara da Ferrara • Leonhard von Dobschütz vd
Fama pro	suncentrismo
Verkado
Verkoj	Commentariolus ❦ De revolutionibus orbium coelestium vd
Honorigoj Honorigoj (1995)  International Space Hall of Fame (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Nikolao KOPERNIKO (latine Copernicus; pole Mikołaj Kopernik [miˈkɔwaj kɔˈpɜrnik], germane Nikolaus Koppernigk; naskiĝis la 19an de februaro 1473 en Thorn (Toruno), en la provinco Reĝa Prusio, en la Krono de la Regno de Pollando, mortis la 24an de majo 1543 en Frauenburg (Frombork), en la provinco Reĝa Prusio, en la Krono de la Regno de Pollando) estis renesanca astronomo, juristo, matematikisto, kanoniko kiu okupiĝis ankaŭ pri ekonomiko, militista strategio, astrologio, kuracado kaj tradukado.

Li verkis la libron De revolutionibus orbium coelestium (Pri la revoluoj de ĉielaj sferoj), en kiu li tezis la suncentran teorion (heliocentrisma): ke kaj la Tero kaj la planedoj iras ĉirkaŭ la Suno. La libro estis eldonita je lia morto en 1543; eble li ne eldonis ĝin dum sia vivo pro timo de la katolika eklezio, kies altranguloj kredis je la sistemo de Ptolemeo, kiu metis la Teron en la centron, ne la Sunon. Aŭ eble li timis la mokadon de profesoroj, kiuj tiam ankaŭ kredis al Ptolemeo. Lia verko estis parte prezentita antaŭ papo Klemento la 7-a. Pro sia revolucia pensaro kaj disvastigemo li estas opiniita kiel granda eŭropa filozofo. Poste per la termino "kopernika revolucio" estis nomita la filozofio de Immanuel Kant.

Post lia morto, la eklezio traktis lian teorion kiel konvena matematika fikcio (laŭ la antaŭparolo de Osiandro), sed dum 1611-32 Galileo eltrovis la pruvon por la teorio en la ĉielo per teleskopo. Galileo fariĝis frua kaj forta evangeliisto de la sistemo de Koperniko, sed iuj el liaj pruvoj malpravis (precipe lia pruvo per tajdo-movo). Lia evangeliado fine tiris la atenton kaj koleron de la eklezio sur lian kapon. En 1616, la eklezio malpermesis la libron de Koperniko (ĝis 1822), kaj en 1633 ĝi mutigis Galileon.