Muso

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Muso (apartigilo).

Muso
Troveblo de fosilioj: Malfrua Mioceno - Nun
Mus musculus
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Mamuloj Mammalia Ordo: Ronĝuloj Rodentia Superfamilio: Musoidoj Muroidea Familio: Musedoj Muridae Subfamilio: Musenoj Murinae Genro: Muso Mus Linnaeus, 1758
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Muso
v • d • r

Muso (Mus) estas genro el familio de musedoj. La plej konata estas la hejma muso (Mus musculus), tre malgranda ronĝulo kiu vivas kutime en domoj. Tiu ĉi ronĝulo estas ofte manĝata de rabobirdoj, ekzemple agloj kaj akcipitroj.

Ili invadas domojn por nutraĵo kaj porokaze por ŝirmo. La peromisko blankpieda (Peromyscus leucopus) kaj la peromisko longvosta (Peromyscus maniculatus), kiel kelkaj aliaj oftaj specioj de musecaj ronĝuloj tra la tuta mondo, faras nestojn interne de domoj, sed ili apartenas al aliaj genroj. Katoj, sovaĝaj hundoj, vulpoj, rabobirdoj, serpentoj, kaj eĉ kelkaj artropodoj predas multe musojn. Tamen, la muso estas unu el la plej sukcesaj genroj mamulaj sur la tero nuntempa.

Musoj estas porokaze malutilaj ronĝuloj: ili difektas kaj manĝas rikoltojn, kaŭzas strukturan damaĝon, kaj disvastigas morbojn per siaj parazitoj kaj feko. En Nordameriko, la spirado de polvo kiu kontaktis musan fekon povas kaŭzi HPS (hantavirusan pulmosindromon), mortigan malsanon.

Unuavice noktaj bestoj, musoj kompensas sian malbonan vidsenson per aŭdsenso vigla, kaj fidas al la flarsenso por trovi nutraĵon kaj eviti predantojn.

Musoj kaj ratoj estas la plej uzitaj bestoj por laboratoriaj eksperimentoj.